Aktualności

UZASADNIENIE

 nr 1 znajdującego się w budynku nr XX położonym przy Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego XX w Białymstoku wraz z udziałem 7xx1/874197 części w nieruchomości wspólnej, stanowiącej grunt pod budynkiem oraz części wspólne budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla której Sąd Rejonowy w Białymstoku IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr BI1B/002xxx5/3 oraz udział w ½ części w prawie odrębnej własności lokalu niemieszkalnego – garażu o nr 36 położonego w budynku położonym przy Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego XX w Białymstoku wraz z udziałem 1xx/874197 części w nieruchomości wspólnej, stanowiącej grunt pod budynkiem oraz części wspólne budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla której Sąd Rejonowy w Białymstoku IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr BI1B/00xxx6/0. Wniósł ponadto o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Wskazał, że posiada wobec TTa SDza wierzytelność stwierdzoną tytułem egzekucyjnym, wynikającą z nieopłaconych faktur wystawionych w okresie od 12.06.2014 r. do 02.08.2014 r. za usługi spedycyjne, które TT SDz zlecił mu w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej „XX TT SDz z siedzibą w Białymstoku”. Postępowanie egzekucyjne, które zostało wszczęte na wniosek powoda w celu wyegzekwowania ww. wierzytelności, okazało się bezskuteczne i zostało umorzone na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. Komornik ustalił, że dłużnik wyzbył się swojego majątku. Dnia 30.04.2013 r. darował swojej siostrze udział w lokalu mieszkalnym. Dnia 23.09.2013 r. zawarł z pozwaną – swoją żoną WQą SDz umowę ustanawiającą między nimi rozdzielność majątkową, po czym 15.10.2013 r. darował jej udział w ww. nieruchomości. W dniu 21.08.2015 r. darował żonie samochód. Zdaniem powoda zachowanie dłużnika świadczy o tym, że działał z zamiarem pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Wiedząc o braku zaplecza majątkowego oraz złej kondycji firmy (kontrahenci zalegali mu z zapłatą faktur) zlecał usługi spedycyjne, za które nie był w stanie zapłacić. Powód wskazywał również, że w związku z działaniami dłużnika złożył zawiadomienie o możliwości popełnienia przez niego przestępstwa. Postępowanie karne zostało warunkowo umorzone na okres próby, co potwierdziło, że był winny popełnienia zarzuconych mu czynów (k. 4 – 8; k. 118 – 121; k. 174, CD – k. 178; k. 181 – 182; k. 187 – 188, CD – k. 194; k. 200 – 201).

Pozwana WQa SDz wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwana przyznała, że powodowi KMawowi CZiemu przysługuje względem jej męża TTa SDza wierzytelność stwierdzona tytułem egzekucyjnym. Przyznała również, że zawarła z mężem umowę ustanawiającą między nimi rozdzielność majątkową oraz umowę darowizny, mocą której mąż darował jej udziały w opisanych w pozwie nieruchomościach. Pozwana wskazywała jednak, że w chwili zawarcia umowy darowizny nie znała szczegółów dotyczących kondycji finansowej firmy męża. Wiedziała jedynie o nieuregulowanych płatnościach przez kontrahentów męża. W związku z tą sytuacją oraz kryzysem w małżeństwie za radą koleżanki zdecydowała się na ustanowienie rozdzielności majątkowej, aby zdjąć z siebie oraz dziecka ryzyko działalności finansowej męża. Darowizna udziałów w nieruchomości wynikała z wzajemnych rozliczeń między małżonkami. W 2012 r. pozwana spłaciła z majątku osobistego (z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży swojego mieszkania) część kredytu hipotecznego w kwocie 120 000 zł, zaciągniętego na zakup wspólnego mieszkania. Aby rozliczyć ten nakład mąż darował jej swój udział w nieruchomości, a ona przyjęła go razem ze zobowiązaniem do spłaty pozostałej części kredytu. Nie można więc uznać, że darowizna doprowadziła do zmniejszenia majątku dłużnika i nastąpiła z zamiarem pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Gdyby bowiem nie spłaciła części kredytu, to wysokość obciążeń hipotecznych przypadających na udział męża, przekraczałaby wartość tego udziału. Wtedy powód w ogóle nie mógłby zaspokoić swojej wierzytelności z udziału TTa SDza, ponieważ pierwszeństwo zaspokojenia się z tego udziału przysługiwałoby bankowi, na rzecz którego hipoteka została ustanowiona. Pozwana podkreśliła, że o braku zamiaru pokrzywdzenia powoda świadczy również przebieg współpracy powoda z jej mężem. Wskazywała, że to powód skontaktował się z TTem SDzem w sprawie współpracy, zaś mąż już na początku powiadomił go o rozdzielności majątkowej, umieszczając na każdym zleceniu stosowną wzmiankę. Ponadto większość faktur regulował terminowo. Dopiero, gdy stracił płynność finansową, przestał opłacać faktury i zawiadomił powoda o swoich problemach finansowych. Wtedy też doszło do zerwania współpracy, aby nie generować dalszego zadłużenia. Pozwana wskazywała również, że orzeczenie w sprawie karnej nie odnosiło się do zbycia udziału w nieruchomości, lecz zbycia pojazdu, ale i co do tej darowizny Sąd dał wiarę jej mężowi, że wynikała z rozliczeń małżeńskich. Wskazała również, że udział w drugim lokalu mieszkalnym mąż darował niepełnosprawnej siostrze, aby zabezpieczyć jej byt (k. 64 – 68; k. 174, CD – k. 178; k. 189 – 190, CD – k. 194; k. 195 – 196). 

Sąd ustalił, co następuje:

TT SDz i WQa SDz są małżeństwem od 30.08.2008 r.. W okresie od 01.07.2009 r. do 01.03.2015 r. TT SDz prowadził działalność gospodarczą działającą pod nazwą „XX”. Działalność została wykreślona z rejestru 28.11.2016 r. (k. 22). 

Na początku 2014 r. KMaw CZi prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „Txx – xxL” CZi KMaw z siedzibą w Wólce Konopnej nawiązał współpracę z TTem SDzem. Do nawiązania tej współpracy doszło za pośrednictwem internetowej giełdy transportowej. TT SDz wystawił tam ogłoszenie dotyczące zlecenia spedycyjnego, na które KM CZi odpowiedział (wyjaśnienia powoda potwierdzone zeznaniami, k. 187, 192, CD – k. 194). W ramach nawiązanej współpracy TT SDz zlecał firmie ojca powoda – P.P.H.U. TRCZi Sławomir, CZa Bernadeta, a później firmie powoda transport towarów na Białoruś. Każde zlecenie zostało potwierdzone dokumentem, na którym TT SDz umieszczał wzmiankę o pozostawaniu w rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Pierwszy załadunek odbył się 04.02.2014 r., a kolejne w dniach: 04.03.2014 r., 17.03.2014 r., 27.04.2014 r., 08.05.2014 r., 15.05.2014 r., 29.05.2014 r., 09.06.2014 r., 14.07.2014 r., 25.07.2014 r.  (k. 71 –94). Po każdym wykonanym zleceniu wystawiane były faktury. TT SDz nie uregulował czterech faktur za zlecenia spedycyjne z 09.06.2014 r., 14.07.2014 r., 25.07.2014 r. i 25.07.2014 r. Wskazane zlecenia zostały odebrane przez odbiorców, zaś TT SDz nie zgłosił żadnych uwag dotyczących ich wykonania. Nieopłacona należność wyniosła łącznie 17 154,85 zł i wynikała z następujących faktur: faktury nr 00046/2014 z 12.06.2014 r. opiewającej na kwotę 4 099,80 zł, faktury nr 00057/2014 z 18.07.2014 r. opiewającej na kwotę 4 139 zł, faktury nr 00063/2014 z 30.07.2014 r. opiewającej na kwotę 4 354,35 zł oraz faktury nr 00065/2014 z 02.08.2014 r. opiewającej na kwotę 4 XX1,70 zł (k. 3 – 29 w aktach V GNc xx1/15).

Prawomocnym nakazem zapłaty z 23.04.2015 r. w sprawie V GNc 4xx1/15 Sąd Rejonowy w Siedlcach nakazał pozwanemu TTowi SDzowi, aby zapłacił KMawowi CZiemu kwotę 17 154,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi od  poszczególnych kwot, kwotę 215 zł tytułem opłaty sądowej i kwotę 2 417 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (k. 30 w aktach V GNc xxx1/15).

Dnia 20.07.2015 r. KMaw CZi wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku Ewy xxxwicz z wnioskiem o egzekucję należności stwierdzonej ww. nakazem zapłaty. Postępowanie egzekucyjne było prowadzone pod sygn. Km 1xx7/15 i postanowieniem z dnia 08.12.2015 r. zostało umorzone na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. – wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. W dacie wydania tego orzeczenia dłużnik nie miał żadnego majątku, nie prowadził działalności gospodarczej nie był nigdzie zatrudniony. Był zarejestrowany w urzędzie pracy jako bezrobotny. Ponadto równolegle toczyło się przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. Km 1235/15  przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Ciechanowicach Marka Wxxxaka. Z ustaleń komornika wynikało, że w okresie od 2013 r. do 2015 r. dłużnik dokonywał czynności prawnych, w wyniku których rozporządzał nieodpłatnie swoim majątkiem (k. 22 – 23, 36 – 37, 53, 57 w aktach ED Km xxx27/15). 

Dnia 23.09.2013 r. TT SDz i WQa SDz zawarli przed notariuszem umowę majątkową małżeńską, na podstawie której została ustanowiona między nimi z dniem 23.09.2013 r. rozdzielność majątkowa (k. 142). Następnie 15.10.2013 r. TT SDz i WQa SDz zawarli notarialną umowę darowizny, na podstawie której TT SDz darował swojej żonie udział w ½ części w prawie odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr 1 znajdującego się w budynku nr XX położonym przy Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego XX w Białymstoku wraz z udziałem 7411/874197 części w nieruchomości wspólnej, stanowiącej grunt pod budynkiem oraz części wspólne budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla której Sąd Rejonowy w Białymstoku IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr BI1B/00xxxx5/3 oraz udział w ½ części w prawie odrębnej własności lokalu niemieszkalnego – garażu o nr 36 położonego w budynku położonym przy Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego XX w Białymstoku wraz z udziałem 1600/874197 części w nieruchomości wspólnej, stanowiącej grunt pod budynkiem oraz części wspólne budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla której Sąd Rejonowy w Białymstoku IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr BI1B/0xxxx6/0 (k. 143 – 146). Prawo odrębnej własności obu ww. lokali małżonkowie nabyli do majątku wspólnego mocą notarialnej umowy sprzedaży z 21.03.2012 r. (k. 147 – 153). Na zakup lokalu dysponowali wkładem własnym w kwocie 14 730 zł (k. 169) oraz środkami z kredytu. Dnia 08.02.2012 r. WQa SDz i TT SDz zaciągnęli w PKO BP S.A. w Warszawie Oddziale w Białymstoku kredyt hipoteczny w kwocie 289 271,32 zł na zakup lokalu mieszkalnego oraz garażu przy Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego XX w Białymstoku (k. 95 – 103). W celu zabezpieczenia spłaty kredytu oba lokale zostały obciążone hipoteką umowną łączną do kwoty 491 770 zł (k. 18, 21, 95 – 96). Pozwana twierdziła, że darowizna udziału w ww. lokalach miała związek z rozliczeniami z tytułu nakładu z jej majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty części kredytu hipotecznego. Mocą notarialnej umowy sprzedaży z dnia 30.07.2012 r. WQa SDz sprzedała stanowiące jej majątek osobisty prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego położonego w Białymstoku przy ul. Bxxxczki xxx/73 wraz z prawami związanymi za kwotę 150 000 zł, z czego 120 000 zł otrzymała przed zawarciem umowy, a 30 000 zł miało zostać uregulowane w miesięcznych ratach (k. 170 – 173). Dnia 30.07.2012 r. WQa SDz wpłaciła na swój rachunek 120 000 zł (k. 168). Z zaświadczeń banku wynika, że na dzień 10.08.2012 r. do całkowitej spłaty kredytu pozostało 287 912,57 zł  (k. 1XX), zaś na 10.12.2013 r. – 167 886,97 zł (k. 157). 

TT SDz posiadał również udział w ½ części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego o pow. 57,70 m2 położonym przy ul. Wyszyńskiego xxx/7xx w Białymstoku. Udział ten nabył tytułem dziedziczenia po Jadwidze SDz. Prawa do spadku po ww. osobie zostały stwierdzone w akcie poświadczenia dziedziczenia z 30.04.2013 r. W/w udział w prawie do lokalu darował siostrze (k. 22 – 23 w aktach ED Km 1xxx/15). 

 Dnia 25.02.2014 r. TT SDz nabył samochód osobowy Citroen C4 Picasso nr rej. BI xxxxP, wyprodukowany w 2007 r. Ww. pojazd darował swojej żonie w dniu 28.02.2015 r. (k. 197 w aktach VII K xxxx/17)

Wobec bezskuteczności egzekucji KMaw CZi złożył do Prokuratury Rejonowej Białystok – Północ w Białymstoku zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez TTa SDza. Postanowieniem z dnia 20.09.2016 r. zostało wszczęte przeciwko TTowi SDzowi dochodzenie w sprawie doprowadzenia w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w okresie od 12.06.2014 r. do 02.08.2014 r. w Białymstoku w celu osiągnięcia korzyści majątkowej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem KMawa CZiego poprzez nieopłacanie faktur za wykonane usługi, wiedząc, że kondycja finansowa firmy nie pozwala na wywiązanie się z zobowiązań, czym spowodował starty w wysokości 17 145,85 zł na szkodę KMawa, tj. o czyn z art. 286 k.k. W dniu 19.12.2016 r. wydano postanowienie w przedmiocie umorzenia dochodzenia w sprawie o ww. czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k, jak również w zakresie zaistniałego w okresie do 15.10.2013 r. do 28.02.2015 r., w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w razie grożącej niewypłacalności lub upadłości udaremnienia zaspokojenia wierzyciela KMawa CZiego poprzez darowanie składnika majątku w postaci udziału ½ części w  prawie do lokalu mieszkalnego i garażu położonego w Białymstoku przy Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego oraz poprzez darowanie samochodu Citroen C4 Pisasso o nr rej. BI 9xxxxP z 2007 r. tj. o czym z art. 300 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. Na skutek zażalenia KMawa CZiego Sąd Rejonowy w Białymstoku  postanowieniem z dnia 15.02.2017 r. w sprawie III Kp 1xx/17 uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Prokuraturze Rejonowej Białystok – Północ w Białymstoku i polecił między innymi zbadanie kondycji finansowej dłużnika, w tym w okresie poprzedzającym złożenie zamówień u pokrzywdzonego.  W dniu 22.06.2017r. sporządzono akt oskarżenia TTa SDza, w którym oskarżono w/w,  że w dniu 28.02.2015 r. w Białymstoku, w razie grożącej niewypłacalności, udaremnił zaspokojenie swojego wierzyciela KMawa CZiego, przez to że darował swojej żonie Małgorzacie SDz składnik majątku w postaci samochodu osobowego marki Citroen C4 Picasso o nr rej. BI 9xxxxP z 2007 r. o wartości 15 000 zł, czym działał na szkodę KMawa CZiego, tj. zarzut o czyn z art. 300 § 1 k.k. Postanowieniem z dnia 22.06.2017 r. umorzono w pozostałej części dochodzenie w sprawie o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. wobec braku znamion czynu zabronionego. Wyrokiem z dnia 25.10.2017 r. w sprawie VII K 431/17 Sąd Rejonowy w Białymstoku na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k. i art. 67 § 1 k.k. warunkowo umorzył postępowania karne przeciwko oskarżonemu TTowi SDzowi. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd wskazał, że dał wiarę  wyjaśnieniom  TTa SDza, iż darowizna samochodu miała związek z rozliczeniami między małżonkami. Nie budziło jednak wątpliwości Sądu, że dokonując tej darowizny TT SDz wiedział o swojej złej sytuacji finansowej i tym samym działał na szkodę wierzyciela (k. 1, 37 – 40, 42 – 44, 126 – 127, 132 – 134, 135, 152 – 153, 177, 182, 197, 206 – 209).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej TT SDz współpracował również z innymi podmiotami, w tym między innymi Axxxsh sp. z o.o. w Broniszach. Dnia 06.05.2013 r. TT SDz wystąpił do Sądu Okręgowego w Białymstoku przeciwko ww. spółce z pozwem, w którym dochodził zapłaty nieuregulowanych należności wynikających z dwudziestu jeden faktur w łącznej wysokości 546 754,06 zł. Zarządzeniem z 13.05.2013 r. sędzia stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę do postępowania upominawczego. Jednocześnie wezwał pełnomocnika TTa SDza do uiszczenia brakującej opłaty, pod rygorem zwrotu pozwu. W dniu 22.05.2013r. powód cofnął powództwo co do kwoty 101 079,28 zł z uwagi na dobrowolną spłatę ze strony pozwanego. Wobec nieusunięcia braków formalnych zarządzeniem z 31.05.2013 r. pozew został zwrócony (k. 2, 3, 17, 20 – 21 w aktach VII GNc xxx/13).  

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 527 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć (§ 1). Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (§ 2). Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (§ 3). Według art. 528 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jeżeli zaś w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny (art. 529 k.c.). Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Jeżeli jednak osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, gdy osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała ( art. 530 k.c.).

W rozpoznawanej sprawie nie było wątpliwości co do tego, że powodowi KMawowi CZiemu przysługuje wymagalna wierzytelność w stosunku do TTa SDza – męża pozwanej, wynikająca z nieopłaconych faktur wystawionych w okresie od czerwca do sierpnia 2014 r. w związku z wykonaniem na rzecz TTa SDza zleceń spedycyjnych. Okoliczność ta została przyznana przez stronę pozwaną, jak również dowodzą jej dokumenty z akt sprawy V GNc 4xx1/15 (k. 3 – 29 tych akt) oraz prawomocny nakaz zapłaty z 23.04.2015 r. (k. 30 w aktach V GNc 4xx1/15). Analiza akt postępowania egzekucyjnego ED Km 1227/15 nie pozostawia wątpliwości także co do tego, że ww. wierzytelność nie została wyegzekwowana z uwagi na brak majątku dłużnika. Bezsporne było również, że pozwana WQa SDz zawarła z TTem SDzem w dniu 23.09.2013 r. umowę ustanawiającą między nimi rozdzielność majątkową, a następnie dnia 15.10.2013 r. umowę darowizny, mocą której nabyła nieodpłatnie przysługujący mężowi udział ½ części w ww. lokalu mieszkalnym oraz garażu położonym w Białymstoku przy Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego. Okoliczności te potwierdzają także akty notarialne obejmujące treść tych umów (k. 142, 143 – 146). Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się natomiast do tego, czy TT SDz dokonując w dniu 15.10.2013 r. nieodpłatnej czynności prawnej na rzecz swojej żony, a pozwanej w tej sprawie – WQy SDz, działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli.

Z uzasadnień wyroków Sądu Najwyższego z 9 listopada 2011 r., sygn. II CSK 64/11 (LEX nr 1129093) oraz z 26 października 2017 r., sygn. II CSK 11/17 (LEX nr 24185928) wynika, iż działanie w zamiarze pokrzywdzenia wierzyciela, aktualizujące ochronę wierzyciela, o jakiej mowa w art. 530 k.c., to działanie rozmyślne, zmierzające do uwolnienia się od spełnienia zobowiązania, którego powstanie w przyszłości jest realne. Niezbędne jest zatem udowodnienie w procesie nie tylko faktu, iż zawierając kwestionowaną czynność prawną dłużnik liczył się z tym, że w związku ze swoją działalnością może mieć w przyszłości wierzycieli, ale też, że przez czynność tą miał zamiar pokrzywdzenia wierzycieli, a więc, że celem czynności było spowodowanie niewypłacalności i uniemożliwienie uzyskania zaspokojenia. Przy czym ciężar udowodnienia obu tych okoliczności spoczywa na żądającym ochrony, czyli na powodzie (art. 6 k.c., 232 k.p.c.). Sąd Najwyższy wyjaśnił przy tym, że zróżnicowanie przesłanek odpowiedzialności dłużnika z art. 527 k.c. i 530 k.c. uzasadnia okoliczność, iż „osoba, która chce nawiązać stosunki zobowiązaniowe z innym podmiotem ma możliwość zbadania stanu majątkowego swojego przyszłego partnera handlowego, ma możliwość sprawdzenia, czy nie dokonał on czynności uszczuplającej jego aktywa; może bez trudu uchronić się przed pokrzywdzeniem nie wchodząc w stosunki zobowiązanie z podmiotem, którego stan majątkowy nie daje gwarancji zaspokojenia”. Rozumieć zatem należy, że dłużnik działa z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela, jeśli w Ochrona, o jakiej mowa w art. 530 k.c. nie oznacza, że osoba prowadząca działalność gospodarczą nie może rozporządzą majątkiem tylko ze względu na potencjalną możliwość pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Nie ma żadnych uzasadnionych powodów, aby „każde wyzbycie się istotnego składnika majątku tratować jako zmierzające do wywołania ustawowego skutku przewidzianego w  art. 530 k.c. tylko dlatego, że w przyszłości doprowadziło do niewypłacalności podmiotu dokonującego czynności”. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 października 2015 r., sygn. V ACa 263/15, Legalis nr 13678401). Sąd Apelacyjnego w Gdańsku podkreślił , że przyszły wierzyciel zasługuje na ochronę tylko wyjątkowo, albowiem mógł co do zasady zapoznać się ze stanem majątkowym kontrahenta i mógł uniknąć pokrzywdzenia.   Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach w sprawie I ACa 855/17 z dnia 23.02.2018r.

Sąd podziela powyższą argumentacje w całości. Zdaniem Sądu powód nie udowodnił w niniejszej sprawie, że dłużnik TT SDz  zawierając w dniu 15.10.2013 r. umowę darowizny, działał z zamiarem (bezpośrednim lub ewentualnym) pokrzywdzenia przyszłego  wierzyciela. Należy wskazać, że zgromadzone w sprawie dowody nie dały żadnych podstaw do stwierdzenia, że umowa darowizny była działaniem rozmyślnym, zmierzającym do uwolnienia się od spełnienia zobowiązania, którego powstanie w przyszłości było realne Po pierwsze, analiza akta sprawy karnej VII K 431/17 nie potwierdziła, że dłużnik TT SDz został uznany w procesie karnym za winnego popełnienia czynu zabronionego na szkodę KMawa CZiego w związku ze zbyciem nieruchomości na rzecz żony. Przeciwnie, po przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania postanowieniem z dnia 15.02.2017 r. organy ścigania przeprowadziły szczegółowe czynności wyjaśniające, w toku których ustaliły, iż w okresie od lipca 2013 r. do lipca 2014 r. inni kontrahenci współpracujący z TTem SDzem nie zgłaszali nieuregulowanych zadłużeń. Dochodzenie w tej części zostało umorzone, a akt oskarżenia i następnie wyrok z dnia 25.10.2017 r., odnosił się tylko do czynności zbycia pojazdu. Przy czym nie miała racji pozwana, twierdząc, że Sąd dał wiarę twierdzeniom jej męża, iż darowizna pojazdu wynikała ze wzajemnych rozliczeń między małżonkami, i nie dopatrzył się nieprawidłowości w zachowaniu dłużnika. Przeciwnie, Sąd nie negując możliwości dokonania wzajemnych rozliczeń, jednoznacznie wskazał, że zbycie pojazdu nastąpiło ze szkodą dla KMawa CZiego (k. 206 – 209 w aktach VII K 431/17). Niemniej jednak okoliczność zbycia pojazdu w lutym 2015 r., nie miała znaczenia dla tej sprawy, tzn. dla oceny charakteru działania dłużnika w październiku 2013 r. 

 W ocenie Sądu – wbrew stanowisku powoda - samo złożenie przez TTa SDza w maju 2013 r. pozwu o zapłatę kwoty 546 754,06 zł nie dowodzi okoliczności, iż firma w/w miała poważne problemy finansowe a mimo to nadal zlecała usługi za pośrednictwem internetowej giełdy. Z akt sprawy VII GNc 2xxx/13 nie wynika bowiem, aby doszło do stwierdzenia prawomocnym orzeczeniem sądu istnienia wymagalnych i nieuregulowanych zadłużeń. Przeciwne, pozew TTa SDza został zwrócony z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych. Bardziej prawdopodobne wydaje się więc to, że TT SDz odstąpił od dochodzenia tak wysokiej wierzytelności przed Sądem z uwagi na uzyskanie zaspokojenie swoich wierzytelności na drodze pozasądowej. Uprawdopodabnia to również fakt, że jeszcze przed zwróceniem pozwu cofnął żądanie w zakresie kwoty 101 079,28 zł, wskazując, iż została uiszczona przez kontrahenta (k. 17 w aktach VII GNc xxxx6/13).

Trzeba również odnotować, że w aktach egzekucyjnych ED Km 1227/15 pojawiła się wzmianka o toączącym się równolegle innym postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika Sądowego w przy Sądzie Rejonowym w  Ciechanowie Marka Wxxxxxka pod sygn. Km 1xxx/15 (k. 48 w aktach Km 1227/15). Nie ma jednak informacji o tym, aby zadłużenie egzekwowane w tym postępowaniu dotyczyło okresu, w którym małżonkowie zawarli umowę darowizny.   

W ocenie Sądu o braku zamiaru pokrzywdzenia wierzyciela świadczy również fakt, iż TT SDz na początku współpracy regulował wystawiane faktury. Powód na rozprawie przyznał, że TT SDz uregulował wszystkie faktury za zlecenia, które wykonywała firma jego ojca, jak również, że uregulował część faktur wystawionych przez niego (k. 188, CD – k. 194). Spośród wszystkich faktur wystawionych przez powoda i jego ojca nieuregulowane zostały cztery ostatnie. Ponadto przy ocenie działania TT SDza istotne jest również to, że na każdym ze zleceń umieszczał wzmiankę o pozostawaniu w ustroju rozdzielności majątkowej. Okoliczność tą potwierdzają przedstawione przez pozwaną zlecenia wraz fakturami (k. 71 – 94), których powód nie kwestionował. TT SDz od początku współpracy nie ukrywał więc faktu pozostawania w rozdzielności majątkowej. Powód KMaw CZi miał tego świadomość, a tym samym dodatkowy impuls do sprawdzenia, czy kontrahent jest wypłacalny. Powód natomiast nie wskazywał na to, aby przez zawarciem umowy interesował się sytuacją majątkową kontrahenta oraz jego zapleczem finansowym. Tymczasem przyszły wierzyciel zasługuje na ochronę, o jakiej mowa w art. 530 k.c., tylko wyjątkowo, bowiem co do zasady mógł zapoznać się ze stanem majątkowym kontrahenta i uniknąć ewentualnego pokrzywdzenia. Zwłaszcza wierzyciel będący przedsiębiorcą powinien dołożyć staranności, aby zbadać stan majątkowy dłużnika w chwili zawarcia umowy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 października 2015 r., V ACa 263/15, Legalis nr 1378401; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.03.2003 r. w sprawie IV CKN 1965/00). Oczywiście nie jest tak, że niedołożenie starań w tym zakresie przez wierzyciela wyłącza ochronę, o jakiej mowa w art. 530 k.c., przed oczywiście krzywdzącymi go działaniami dłużnika. W tej jednak sprawie żadne okoliczności nie wskazują na to, aby dłużnik w chwili zawarcia umowy darowizny zakładał lub mógł przewidzieć, że nie będzie w stanie regulować przyszłych płatności. Należy przy tym zaznaczyć, że samo zmniejszenie aktywów majątku na skutek rozporządzenia swoim prawem nie stanowi jeszcze o zamiarze pokrzywdzenia wierzyciela. Oznaczało by to, że przedsiębiorca, niezależnie od okoliczności, nie może rozporządzać swoim majątkiem, bez ryzyka narażenia się na zarzut działania z pokrzywdzeniem przyszłych wierzycieli.  

Trudno także uznać, że dłużnik działał z pokrzywdzeniem wierzyciela tylko z tego powodu, że w odpowiedzi na pozew pozwana wskazała, iż jednym z motywów zawarcia małżeńskiej umowy majątkowej była wola zdjęcia z niej i dziecka ryzyka działalności finansowej firmy męża. Pozwana  wskazała bowiem, że wiązało się to między innymi z przejściowymi problemami z uzyskaniem zapłaty od nierzetelnych kontrahentów, nie zaś z nieuczciwymi praktykami męża i potwierdza to opisany wyżej materiał dowodowy. W/w w  maju 2013 r. miał bowiem kłopoty z nieuregulowanymi fakturami przez Agrofersh Sp. z o.o. w Broniszach, sam jednak nie zalegał z zapłatą żadnym kontrahentom. Poza tym Sąd nie miał podstaw, by nie dać wiary twierdzeniom pozwanej, iż zawarcie umowy majątkowej oraz umowy darowizny miało związek z kryzysem w małżeństwie oraz rozliczeniami między małżonkami z tytułu nakładów pozwanej poczynionych z jej majątku osobistego na majątek wspólny. Wprawdzie powód słusznie zauważył, że małżonkowie przez cały analizowany okres mieszkali wspólnie, nie zdecydowali się na rozwód lub separację, a niedługo potem urodziło im się kolejne dziecko, pozwana zeznała jednak, że do pozostania przy mężu motywowały ją względy religijne. Dodała również, że taki sposób rozliczenia był najszybszy, najłatwiejszy i najtańszy (k. 189, 190, CD – k. 194). Pozwana przedstawiła także dokumenty, które w bardzo wysokim stopniu uprawdopodabniają, że umowa darowizny mogła być wynikiem rozliczeń między małżonkami. Złożyła akt notarialny, który potwierdza, że 30.07.2012 r. sprzedała swoje mieszkanie za 150 000 zł (k. 170 – 173), jak również dowód wpłaty pierwszej części ceny w kwocie 120 000 w dniu 30.07.2012 r. na jej rachunek bankowy (k.  168). Ponadto z zaświadczeń z banku wynika, że o bardzo zbliżoną kwotę zmniejszyła się wysokość zobowiązania wobec banku z tytułu kredytu w okresie od sierpnia 2012 r. do grudnia 2012 r. (k. 1XX, 157). Okoliczności związane z kryzysem w małżeństwie i rozliczeniami małżonków potwierdziła również świadek Aleksandra Góral, koleżanka pozwanej (k. 190 – 191, CD – k. 194). Świadek zeznała, że z powodu kryzysu w małżeństwie doradziła pozwanej, aby zabezpieczyła swoje interesy majątkowe. Wiedziała, że pozwana wyłożyła swoje pieniądze na spłatę kredytu i zaproponowała jej, aby nakłoniła męża do ustanowienia rozdzielności majątkowej i przekazania na jej rzecz udziału w mieszkaniu (k. 190 – 191, CD-k.194). Twierdzenia powódki, co do przekazania kwoty 120 000 zł na poczet spłaty kredytu  i okoliczności, które legły u podstaw zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej i umowy darowizny są wiarygodne, zaś powód nie przedstawił żadnych dowodów przeciwnych. 

Podobnie Sąd nie miał podstaw, by nie dać wiary twierdzeniom pozwanej, że TT SDz darował udział w innym mieszkaniu swojej niepełnosprawnej siostrze, aby zabezpieczyć jej byt. Opisane wyżej dowody nie dają podstaw, aby uznać, że w tamtym okresie TT SDz miał jakiekolwiek długi lub problemy finansowe i w obawie przed ich egzekucją z nieruchomości zbył ją na rzecz siostry. 

Końcowo należy odnieść się do orzecznictwa, na które powód powołał się w załączniku do protokołu (k. 200v). Niewątpliwe należy zgodzić się z przedstawioną tam interpretacją art. 530 k.c., która nakazuje szeroką wykładnię zamiaru pokrzywdzenia wierzyciela. Należy jednak zauważyć, że powołane orzeczenia odnosiły się do zupełnie innych stanów faktycznych. W powołanych sprawach podstawą ustalenia zamiaru pokrzywdzenia wierzycieli były konkretne, uchwytne okoliczności związane z istnieniem w dacie dokonywanych czynności innych, wcześniej wymagalnych zobowiązań.        

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że powód nie udowodnił, by dłużnik TT SDz zawierając przedmiotowa umowę darowizny, działa w zamiarem pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, w tym wypadku powoda. Dlatego na mocy art. 530 k.c. powództwo oddalił. 

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. – zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwana wygrała proces w całości, dlatego należał się jej od powoda zwrot poniesionych przez kosztów. Koszty wyłożone przez pozwaną to wynagrodzenie pełnomocnika w stawce 3 600 zł ustalonej na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności  adwokackie z 22 października 2015 r. (Dz. U. poz. 1800 ze zm.), powiększone o 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa stosownie do części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. nr 225, poz. 1635 ze zm.).