Aktualności

POSTANOWIENIE   

Dnia 9 kwietnia 201 roku

Sąd Rejonowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Sekcja Egzekucyjna 

w składzie następującym:

Przewodniczący:  SSR K

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2019 roku w Białymstoku

na posiedzeniu niejawnym 

sprawy egzekucyjnej z wniosku wierzycielki Pauliny K

przeciwko dłużnikowi Zbigniewowi K

 na skutek skargi dłużnika na czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym                      w Białymstoku Ta Wa w postaci postanowienia z dnia 1 października 2018 roku  o umorzeniu postępowania egzekucyjnego i ustaleniu kosztów egzekucyjnych                                                            w postępowaniu egzekucyjnym o sygn. akt XX Kmp 112/99

postanowił:

I. Uchylić pkt. 2) zaskarżonego postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku Ta Wa z dnia 1 października 2018 roku o ustaleniu kosztów egzekucyjnych w postępowaniu egzekucyjnym o sygn. akt XX Kmp 112/99.

II. W trybie art. 759 § 2 k.p.c. uchylić czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku Ta Wa w postaci postanowienia z dnia                     17 października 2018 r. w postępowaniu egzekucyjnym o sygn. akt XX Kmp 112/99.

III. Zasądzić od wierzycielki Pauliny K na rzecz dłużnika Zbigniewa K kwotę 99,00 (dziewięćdziesiąt dziewięć) złotych tytułem zwrotu połowy kosztów postępowania,  w tym kwotę 49,00 (czterdzieści dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 1 października 2018 r., wydanym w sprawie o sygn. Kmp 112/99, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku T W                    w punkcie 1) umorzył postępowanie na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c.; w punkcie 2) ustalił koszty postępowania egzekucyjnego w łącznej wysokości 6.248,47 zł, na które składają się: koszty doręczenia środków pieniężnych w kwocie 174,00 zł, koszty doręczenia korespondencji w kwocie 61,15 zł, opłata stosunkowa z art. 49.1 u.k.s.e. (15%) w kwocie 4.907,16 zł oraz opłata stosunkowa z art. 49.1 u.k.s.e. (8%) w kwocie 1.106,16 zł.

Nie zgadzając się z treścią ww. rozstrzygnięcia dłużnik Zbigniew K wniósł skargę na czynność komornika sądowego zarzucając, że sądowy organ egzekucyjny błędnie ustalił wysokość opłat stosunkowych i obciążył nimi dłużnika w tej wysokości. Według skarżącego przepis art. 49.1 u.k.s.e. został naruszony poprzez niewłaściwe naliczenie opłaty stosunkowej w wysokości 15% w sytuacji, gdy egzekucja była prowadzona jedynie z renty dłużnika, co upoważniało komornika do naliczenia opłaty w wysokości 8%. Co więcej, wobec częściowego powiększania naliczanych opłat o podatek VAT i braku wskazania                            w postanowieniu, czy został ona zawarty w opłacie, brak jest możliwości kontroli w tym zakresie. Ponadto skarżący podniósł, że nie wszystkie dokonane przez niego wpłaty zostały rozliczone. Wskazał, że komornik pobrał od dłużnika kwotę 54.469,00 zł, z czego wierzycielowi została przekazana kwota 47.695,33 zł, co oznacza, że do rozliczenia pozostała kwota 6.773,71 zł, zaś w zaskarżonym postanowieniu komornik rozliczył kwotę 6.248,47 zł.

W  pisemnym uzasadnieniu zaskarżonej czynności Komornik Sądowy T W wskazał, że po zaskarżeniu  ww. postanowienia wydał kolejne postanowienie z dnia 17 października 2018 r., w którym sprostował oczywistą omyłkę rachunkową poprzez podwyższenie kwoty opłaty stosunkowej z art. 49.1 u.k.s.e. (15%) ustalonej postanowieniem z dnia 1 października 2018 r. o częściowo naliczony podatek VAT i końcowe jej ustalenie na kwotę 5.083,76 zł oraz uwzględnił skargę dłużnika w zakresie doliczonej do opłaty stosunkowej podatku VAT  w wysokości 326,29 zł. Ustosunkowując się do zarzutu błędnego ustalenia sposobu naliczenia opłaty egzekucyjnej, Komornik Sądowy powołał się na stanowisko Andrzeja Marciniaka przedstawione w komentarzu do art. 49 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, Lexis Nexis 2014 r., z którego wynika, że do świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie należą m.in. świadczenia z zaopatrzenia społecznego wypłacane na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2013 r. poz. 667 ze zm.). W konsekwencji z egzekucji z tych świadczeń komornikowi należy się opłata w wysokości 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia. Komornik podkreślił, że w trakcie całego postępowania wyegzekwowano od dłużnika kwotę 54.988,04 zł, na co składa się kwota  47.695,33 zł przekazana wierzycielowi, koszty korespondencji - 61,50 zł, koszty doręczenia środków pieniężnych – 174,00 zł, opłata egzekucyjna wraz z podatkiem VAT – 6.190,00 zł. Kwota 540,92 zł została zwrócona dłużnikowi, natomiast suma podatku VAT doliczona do opłaty egzekucyjnej w łącznej wysokości 326,37 zł zostanie mu jeszcze zwrócona .

W piśmie z dnia 24 października 2018 r. (data prezentaty Biura Podawczego Sądu Rejonowego w Białymstoku) skarżący odniósł się do wydanego w dniu 17 października 2018 r. postanowienia w sprawie XX Kmp 112/99. Podkreślił, że podwyższenie opłaty stosunkowej zostało dokonane w sposób niedozwolony, bez uzasadnienia i transparentnych wyliczeń. W odniesieniu do naliczonego podatku VAT nadmienił, że w podsumowaniu karty rozliczeniowej w pozycji „VAT” wskazana jest kwota 502,97 zł, natomiast Komornik   odniósł się tylko do jej części, tj.  kwoty 326,29 zł.

W odpowiedzi na zobowiązanie tutejszego Sądu, zawarte w zarządzeniu  z dnia 15 listopada 2018 r (k. 27) Komornik przedłożył zaświadczenie o dokonanych wpłatach                             w sprawie XX  Kmp 112/99, z którego wynika, że w okresach: 1 października 2015 r. – 30 grudnia 2015 r. i 3 lutego 2016 r. – 3 lipca 2017 r. do opłaty stosunkowej (15%) był doliczany podatek VAT (k. 37-40).

Sąd ustalił i zważył, co następuje

 

Zasady ponoszenia kosztów postępowania egzekucyjnego określa art. 770 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego prowadzenia egzekucji, w tym opłaty, które wierzyciel miał obowiązek uiścić w celu wszczęcia egzekucji. Koszty te  ściąga się wraz z egzekwowanym roszczeniem. 

Przepis ten znajdował uszczegółowienie w regulacjach dotyczących opłat egzekucyjnych, o których mowa w rozdziale 6 i 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.                                o komornikach sądowych i egzekucji (j.t.-Dz. U. z 2018 roku,   poz.  1309) - w brzmieniu obowiązującym na datę wydawania zaskarżonego postanowienia. 

 W myśl art. 49 ust. 1 ww. ustawy w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/10 i nie wyższej niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego; jednakże w przypadku wyegzekwowania świadczenia wskutek skierowania egzekucji do wierzytelności z rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ubezpieczenia społecznego, jak również wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium oraz dodatku szkoleniowego, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 8% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/20 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego; w obu przypadkach komornik ściąga opłatę od dłużnika proporcjonalnie do wysokości wyegzekwowanych kwot.

Analiza pkt. 2 postanowienia Komornika z dnia 1 października 2018 r. o ustaleniu kosztów postępowania egzekucyjnego w sprawie XX Kmp 112/99 w zakresie ustalenia opłaty stosunkowej w wysokości 15% wyegzekwowanego świadczenia wykazała, że Komornik Sądowy ustalił wysokość tej opłaty, biorąc za podstawę jej obliczenia kwoty wyegzekwowane ze świadczenia dłużnika należnego od Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z tytułu policyjnej renty inwalidzkiej (patrz k. 15 akt Kmp 112/99, tom I). 

W ocenie Sądu orzekającego zakwestionowana w niniejszej skardze opłata winna  ustalona została przez Komornika prawidłowo na poziomie 15% z uwagi na fakt, że  zajęte świadczenie rentowe dłużnika nie zalicza się do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. 

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ppkt. b) ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2013 r. poz. 667 ze zm.), w ramach zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszowi Policji przysługuje policyjna renta inwalidzka.  

Z uwagi na powyższe regulacje świadczenia uzyskiwanego przez dłużnika, wypłacanego przez Zakład Emerytalno – Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych                       i Administracji, jako świadczenia z zabezpieczenia społecznego, nie można zaliczyć do kręgu świadczeń objętych opłatą stosunkową w wysokości  8%, tak jak świadczenia z ubezpieczenia społecznego, albowiem nie są to tożsame  pojęcia.

W doktrynie – jeżeli chodzi o wysokość opłaty stosunkowej należnej od świadczenia wypłacanego przez Zakład Emerytalno – Rentowy  MSWiA  - zdania są podzielone, niemniej Sąd orzekający opowiada się za przyjęciem  stawki w wysokość 15%. Przemawia za nim większość poglądów doktryny, zgodnie z którym zasadą było pobieranie opłaty w wysokości 15% wyegzekwowanego świadczenia. Natomiast, jako wyjątek od tej reguły, było pobieranie opłaty w wysokości 8% w razie wyegzekwowania świadczenia  z wierzytelności z rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ubezpieczenia społecznego, wypłacanych  na podstawie  przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium oraz dodatku szkoleniowego.  

Należy wskazać że ustawodawca nie sprecyzował pojęcia świadczenia z ubezpieczenia społecznego, pozostawiając tę kwestię ustaleniom doktryny. 

Wg. poglądu przedstawionego przez Jarosława Świeczkowskiego w Komentarzu                      do art. 49 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (LeXOnline) teza 5 „…Terminem „świadczenia z ubezpieczenia społecznego” należy objąć świadczenia przysługujące                              z Zakładu Ubezpieczeń  Społecznych w ramach powszechnego  systemu ubezpieczeniowego, chyba że konkretnym przypadku  istnieją uzasadnione podstawy (np. brzmienie ustawy)  do zawężenia lub rozszerzenia  katalogu tych świadczeń. Pod tym pojęciem należy  rozumieć jedynie  świadczenia wynikające z ustaw emerytalnej, zasiłkowej i wypadkowej... Nie ma natomiast podstaw, by stawkę tę (8%) stosować w odniesieniu do świadczeń z zaopatrzenia społecznego (np. mundurowych) lub świadczeń z ubezpieczenia  rolniczego”.

Zbieżne z powyższym stanowisko, przywołane zresztą w odpowiedzi organu egzekucyjnego na skargę, prezentuje Andrzej Marciniak  w komentarzu do art. 49 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Lexis Nexis 2014), wg. którego „…do świadczeń z ubezpieczenia  społecznego nie zależą świadczenia z zaopatrzenia społecznego (np. mundurowych) wypłacane  na podstawie  ustawy z dnia  18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym  funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej,  i Służby Więziennej oraz ich rodzin ( t.j.- Dz. U. Z 2013, poz. 667 ze zm.)”. 

Świadczenie dłużnika w postaci renty wypłacanej przez Zakład Emerytalno – Rentowy  MSWiA  jest świadczeniem  z zaopatrzenia społecznego, a nie świadczeniem                        z ubezpieczenia społecznego. Wobec powyższego Komornik prawidłowo zastosował                            w odniesieniu  do należnej opłaty stosunkowej stawkę 15%.

Przeciwne stanowisko prezentuje Angelika Durda (komentarz do art. 49 ustawy                      o komornikach sądowych i egzekucji), która wskazuje, że „(…) komornik pobiera opłatę stosunkową w wysokości 8% wartości wyegzekwowanego świadczenia przy egzekucji skierowanej do wierzytelności ze świadczenia wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Wojskowe Biuro Emerytalne oraz zakłady emerytalno-rentowe resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości, Biuro Emerytalne Służby Więziennej, a także Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego”.  

Jednak Sąd orzekający nie podziela tego poglądu uznając, że wyjątków od  ustalonej reguły nie można interpretować rozszerzająco. Zresztą powyższy pogląd, stanowiący próbę  nadania pojęciu świadczenia z ubezpieczenia społecznego szerszego znaczenia, został poddany krytyce, albowiem katalog świadczeń z ubezpieczenia  społecznego, o których mowa w art. 49 ust.1 ww. ustawy, ma charakter zamknięty. Należą do niego następujące  rodzaje świadczeń z Funduszu Ubezpieczenia Społecznego: pochodzące z ubezpieczenia emerytalnego i rentowego: emerytura, emerytura częściowa, renta z tytułu niezdolności                     do pracy, renta szkoleniowa, renta rodzinna, dodatek pielęgnacyjny, dodatek do renty rodzinnej,  zasiłek pogrzebowy; świadczenia pochodzące z ubezpieczenia chorobowego                      i macierzyńskiego, świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego.

W odniesieniu do kwestii podatku VAT doliczonego do opłaty egzekucyjnej ustalonej w zaskarżonym postanowieniu Komornika, należy podkreślić, brak jest istnienia podstaw uprawniających sądowy organ egzekucyjny do przeniesienia obowiązku uiszczenia ww. podatku na stronę postępowania egzekucyjnego.

Zgodnie z art. 46 u.k.s.e. do wartości egzekwowanego świadczenia lub zabezpieczonego roszczenia, stanowiącej podstawę ustalenia opłaty wlicza się odsetki, koszty i inne należności podlegające egzekucji lub zabezpieczeniu wraz ze świadczeniem głównym w dniu złożenia wniosku lub rozszerzenia egzekucji, z zastrzeżeniem ust. 2 (ust. 1). Do wartości, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się kosztów toczącego się postępowania egzekucyjnego, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym oraz kosztów zastępstwa przez adwokata lub radcę prawnego w tym postępowaniu (ust. 2). Przy oznaczaniu wartości egzekwowanego świadczenia każde rozpoczęte 10 zł liczy się za pełne (ust. 3).

Stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 27 lipca 2017 r.                              w sprawie o sygn. akt III CZP  97/16 jednoznacznie wskazuje, że komornik sądowy nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej pobieranej na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (j.t. - Dz. U. z 2016 r., poz. 1138 ze zm.) o podatek  od towarów i usług. 

Powyższe pozostaje spójne z wcześniejszym rozstrzygnięciem Sądu Najwyższego podjętym dnia 7 lipca 2016 r. (uchwała Sądu Najwyższego sygn. III CZP 34/16). Rozpoznając zagadnienie prawne przedstawione w toku postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Białymstoku w sprawie o sygn. II Cz 218/16 o treści: „Czy komornik sądowy określając wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego uprawniony jest do powiększenia opłaty egzekucyjnej, ustalonej na podstawie ustawy z dnia 29.08.1997 r.                     o komornikach sądowych i egzekucji, o kwotę podatku VAT?”, Sąd Najwyższy stanął                                na stanowisku, że komornik sądowy, określając wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego, nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej, ustalonej na podstawie art. 49 ust. 1 i 2  ustawy z dnia 29.08.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, o stawkę podatku              od towarów i usług. 

Podzielając pogląd przedstawiony w ww. uchwałach Sądu Najwyższego oraz                                              orzecznictwo Sądu Okręgowego w Białymstoku – wydane na podstawie uchwały sygn. III CZP 34/16 (m. in. postanowienie z dnia 02.12.2016 r. wydane w sprawie II Cz 1079/16, postanowienie z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie II Cz 1312/16, postanowienie z dnia 5 stycznia 2017 r. w sprawie II Cz 1198/16, postanowienie z dnia 09.02.2017 r. w sprawie II Cz 78/17) Sąd orzekający w niniejszej sprawie prezentuje stanowisko, że doliczenie podatku VAT w stawce 23% do opłaty stosunkowej nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa. 

Pomimo zastosowania przez organ egzekucyjny właściwej stawki 15% do obliczenia wysokości opłaty stosunkowej, pkt. 2) zaskarżonego postanowienia z dnia 1 października 2018 r., dotyczący rozstrzygnięcia o kosztach postępowania egzekucyjnego, należało uchylić, podobnie jak późniejsze postanowienie z dnia 17 października 2018 r. dotyczące jego sprostowania, albowiem błędne obliczenia związane z doliczeniem podatku od towarów                      i usług, a następnie próba ich poprawy w trybie sprostowania oczywistej omyłki rachunkowej, czynią  końcowe rozstrzygnięcie o kosztach  postępowania egzekucyjnego nieczytelnym,  co uniemożliwia jego weryfikację.

Z uwagi na powyższe na mocy powołanych wyżej przepisów oraz art. 767 k.p.c. i art. 759 § 2 k.p.c. orzeczono, jak w pkt. I i II sentencji.

 O kosztach postępowania skargowego orzeczono  w punkcie III, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., obciążając  wierzycielkę  obowiązkiem zwrotu na rzecz skarżącego dłużnika połowy kosztów postępowania skargowego, obejmujących połowę opłaty sądowej w wysokości 100,00 złotych oraz wynagrodzenia pełnomocnika dłużnika                       w osobie adwokata 80,00 złotych, ustalonego na podstawie § 8 ust. 1 pkt. 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r . w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2017 r, poz. 1797).   

W ocenie Sądu skarga uzasadniona była tylko częściowo (to jest w zakresie podatku VAT i błędnych, nieczytelnych rozliczeń; natomiast niezasadna w zakresie stawki 15% opłaty stosunkowej), stąd uzasadnione było obciążenie wierzycielki  połową kosztów postępowania skargowego

Sygn. akt II Co 1656/18

Zarządzenie

1. Odnotować i zakreślić sprawę w Rep. „Co”.

2. Odpis postanowienia doręczyć:

a) pełnomocnikowi wierzycielki Pauliny K – A(z pouczeniem o zażaleniu i odpisem skargi), 

b) pełnomocnikowi dłużnika Zbigniewa K – adw. S(bez pouczenia),

c) Komornikowi Sądowemu  Towi Wowi (z pouczeniem o zażaleniu). 

3. Po uprawomocnieniu się postanowienia odpis prawomocnego postanowienia wraz                      z aktami postępowania egzekucyjnego przesłać Komornikowi oraz wyłączyć akta sprawy o sygn. V RC 375/18 tutejszego Sądu.

Dnia  9 kwietnia 2019 roku