Aktualności

Sygn. akt I C /14

WYROK
W  IMIENIU  RZECZYPOSPOLITEJ  POLSKIEJ

                        Dnia 23 czerwca 2015 roku

Sąd Rejonowy w Białymstoku I Wydział Cywilny
w składzie następującym:

Przewodniczący:    SSR K.
Protokolant:    M.

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2015 roku w Białymstoku na rozprawie
sprawy z powództwa Jana J.
przeciwko  Wojciechowi J.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego


I.    Pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci punktu III wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku wydanego w dniu 18 września 2013 roku w sprawie o sygn. akt I C /12, zmienionego punktem I wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 roku w sprawie o sygn. akt I ACa /13, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności  w dniu 15 kwietnia 2014 roku – w całości.
II.    Zasądza od pozwanego Wojciecha J. na rzecz powoda Jana J. kwotę 2.400 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
III.    Odstępuje od obciążania pozwanego nieuiszczoną opłatą sądową od pozwu, od której powód był zwolniony.  
IV.    Przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego w Białymstoku) na rzecz xxxx   kwotę 2.952 złote, w tym kwotę 552 złote podatku VAT, tytułem kosztów  nieopłaconej pomocy prawnej  udzielonej pozwanemu z urzędu.


UZASADNIENIE

    Powód Jan Xxi w pozwie skierowanym przeciwko Wojciechowi Xxiemu (sprecyzowanym w piśmie procesowym z dnia 6 marca 2015 r. – k. 120) wniósł o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 18 września 2013 r. wydanego w sprawie I C x/14 – zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 r. wydanego w sprawie I ACa x/14 –w części dotyczącej kwoty 10.000 złotych wraz z odsetkami, tj. łącznie kwoty 14.567,94 zł.   Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko wywodził, że na mocy prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie I Ns x/05 o dział spadku i zniesienie współwłasności pozwany został zobowiązany do zapłaty na jego rzecz tytułem spłaty pieniężnej kwoty 18.650 zł wraz z odsetkami w terminie trzech miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia. Wobec braku spłaty zadłużenia, przeciwko pozwanemu zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne, w skutek którego powód uzyskał jedynie część należności, pozostało do zapłaty tytułem kwoty głównej 9.921,20 zł. Jednocześnie wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 18 września 2013 r. wydanego w sprawie I C x/14 – zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 r. wydanym w sprawie I ACa x/14 – powód został zobowiązany do zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami. Na podstawie tego tytułu wykonawczego wszczęto przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne. Wobec wzajemności roszczeń powód dokonał potrącenia przysługującej mu wobec pozwanego wierzytelności w kwocie 17.124,50 zł z wierzytelnością przysługującą pozwanemu w stosunku do powoda (k. 2-4).

Pozwany Wojciech Xxi, reprezentowany przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu tak zaprezentowanego stanowiska podniósł, że „oświadczenie” o potrąceniu, na które powołuje się powód nie spełnia warunków do tego, by uznać je za oświadczenie o potrąceniu. Powód nie wskazał bowiem kwot, jakie ulegają potrąceniu (co prawda podał kwotę 17.124,50 zł, lecz nie wykazał, jakie elementy składają się na podaną przez niego wartość). Ponadto powód nie przedłożył dowodu potwierdzającego, że „oświadczenie” dotarło do pozwanego w sposób, w który mógłby się z nim zapoznać. Stąd, zdaniem pozwanego, „oświadczenie” powoda należy uznać za niewywołujące skutków prawnych (k. 46-49, 110-111). Pełnomocnik reprezentujący pozwanego wniósł jednocześnie o przyznanie mu kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu oświadczając, iż koszty te nie zostały przez pozwanego uiszczone ani w całości, ani w części.

Sąd ustalił, co następuje:

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie o sygn. akt I Ns x/05 o dział spadku i zniesienie współwłasności Wojciech Xxi został zobowiązany tytułem spłaty na rzecz swego brata Jana Xxiego do zapłaty kwoty 18.650 zł w terminie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności. Postanowienie uprawomocniło się  13 listopada 2008 r. (k. 441 – 441v akt sprawy I Ns x/05).

Wobec braku spłaty zadłużenia, na podstawie ww. tytułu wykonawczego na wniosek Jana Xxiego zostało wszczęte przeciwko Wojciechowi Xxiemu postępowanie egzekucyjne, na podstawie którego wyegzekwowano i przekazano powodowi jedynie część należności głównej.

W ramach kolejnego postępowania egzekucyjnego, prowadzonego na wniosek Jana Xxiego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku Jacka Xa w sprawie o sygn. akt  JO Km x/14, na dzień  21 maja 2014 roku do zapłaty na rzecz wierzyciela egzekwującego pozostawała należność główna 9.921,20 złotych i odsetki naliczone do dnia 21 maja 2014 r. w kwocie 7.162,85 złotych. Postanowieniem z dnia 31 lipca 2014 r. na wniosek wierzyciela Jana Xxiego postępowanie egzekucyjne w tej sprawie zostało umorzone (akta sprawy komorniczej JO Km 5916/14).

Wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim VI Wydział Grodzki z dnia 27 maja 2004 r. w sprawie o sygn. akt VI K x/04 Jan Xxi został uznany winnym popełnienia zarzuconych mu czynów w postaci pobicia Wojciecha Xxiego i jego żony Krystyny Xxiej, tj. czynów z art. 157 § 1 k.k., za co na mocy art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 58 § 3 kk. w zw. z art. 91§ 1 k.k. został skazany na karę grzywny (k. 62).

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku I Wydział Cywilny z dnia 18 września 2013 r. w sprawie I C x/12 - zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 r. wydanym w sprawie I ACa 774/14 – Jan Xxi został zobowiązany do zapłaty na rzecz Wojciecha Xxiego tytułem zadośćuczynienia (w związku ze wskazanym wyżej pobiciem) kwoty 10.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 3 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty (k. 87-91; akta sprawy I C x/12). Na podstawie tego tytułu wykonawczego na wniosek Wojciecha Xxiego i jego żony zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne przeciwko powodowi prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku Jacka X w sprawie o sygn. akt JO Km x/14 (akta sprawy komorniczej Kmx/14 – k. 39).

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 21 lipca 2014 r. wydanym w sprawie I Co 639/14 postępowanie egzekucyjne w sprawie JO Km x/14 zostało zawieszone w ramach zabezpieczenia powództwa przeciwegzekucyjnego.

Pismem z 6 marca 2015 r. Jan Xxi złożył Wojciechowi Xxiemu oświadczenie o potrąceniu wierzytelności przysługującej powodowi w stosunku do pozwanego w kwocie 17.124,50 zł wynikającej z tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 23 kwietnia 2008 r. wydanego w sprawie o sygn. akt I Ns x/05 z wierzytelnością przysługującą Wojciechowi Xxiemu w stosunku do powoda w wysokości 10.000 zł wraz z odsetkami, a wynikającą z tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 18 września 2013 r. w sprawie I C x/12, zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 r. wydanym w sprawie I ACa x/14 (k. 150).

Powyższe oświadczenie zostało odebrane przez żonę pozwanego w dniu 11 marca 2015 r. (k. 151).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Powództwo z art. 840 k.c., jako środek merytorycznej obrony dłużnika, pozwala na zakwestionowanie wykonalności tytułu wykonawczego w drodze badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tym tytułem i w konsekwencji musi być oparte na przyczynach materialnoprawnych - podstawach wymienionych w pkt 1-3 omawianego przepisu.

W doktrynie i judykaturze do zdarzeń powodujących wygaśnięcie zobowiązania zaliczono: wykonanie zobowiązania, zrzeczenie się roszczenia przez wierzyciela, potrącenie, świadczenie w miejsce wypełnienia, odnowienie, wydanie wyroku, który zapadł na korzyść jednego z dłużników solidarnych, jeżeli uwzględnia zarzuty, które są wszystkim dłużnikom solidarnym wspólne, zmianę wierzyciela, zmianę stosunków, z powodu których zobowiązanie albo obowiązek gaśnie lub ulega ograniczeniu, zmianę wierzyciela, dokonanie świadczenia przez dłużnika po wszczęciu egzekucji, ziszczenie się warunku rozwiązującego, odnowienie zobowiązania, dobrowolne zwolnienie dłużnika od długu lub rozwiązanie ugody.

Pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, którego podstawą był tytuł egzekucyjny korzystający z powagi rzeczy osądzonej, może nastąpić tylko w trybie art. 840 § 1 pkt 2 kpc. Przewidziane w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. zdarzenia obejmują swoim zakresem wszystkie te sytuacje, z którymi przepisy prawa materialnego łączą wygaśnięcie zobowiązania. W oparciu o regulacje materialnoprawne dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, w tym również na okoliczności potrącenia wzajemnych wierzytelności.

Zgodnie z dyspozycją art. 498 § 1 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (§ 2).

W pierwszej kolejności należało odnieść się do znajdującego się na k. 5 akt sprawy pisma powoda zatytułowanego „oświadczenie”, na które powód powoływał się w pozwie żądając pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego z uwagi na skuteczne potrącenie. Otóż, w ocenie Sądu, słusznie wskazywał pozwany w odpowiedzi na pozew, że złożone przez powoda powyższe pismo nie spełnia warunków do tego, by uznać je za skuteczne oświadczenie o potrąceniu. Zauważyć bowiem trzeba, że pismo nie jest dostatecznie precyzyjne jeśli chodzi o wierzytelność wzajemną. Powód wskazał bowiem jedynie opisowo „wierzytelność będącą przedmiotem ww. postępowania”, tj. przedmiotem postępowania w sprawie JO Km x/14. Tymczasem ww. sprawa dotyczyła także egzekucji należności przysługującej Krystynie Xxiej. Poza tym z tegoż pisma nie wynika, czy oświadczenie dotyczyło wyłącznie należności głównej, czy także odsetek. Pismo nie zawierało nadto daty, z której pochodzi. Pewna była jedynie data odbioru przesyłki przez pozwanego, na co wskazuje pismo reklamacyjne dotyczące ww. przesyłki (wskazuje ono bowiem, że doręczono ją adresatowi w dniu 5 czerwca 2014 r. - k. 148).

Tymczasem, jak wskazuje się w orzecznictwie (zob. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 listopada 2012 r., I ACa 1184/12 i powołane tam orzecznictwo), do wywołania skutku potrącenia nieodzowne jest skonkretyzowanie istniejącej i wymagalnej wierzytelności wzajemnej potrącającego, a więc m.in. określenie kwoty pieniężnej, w jakiej ta wierzytelność się wyraża. Warunkiem skuteczności potrącenia jest skonkretyzowanie tej wierzytelności pod względem rodzajowym, terminowym i wartościowym. Nie jest możliwe  potrącenie wierzytelności bez jej dostatecznego zindywidualizowania (zob. m.in. wyrok SN z dnia 27 sierpnia 1970 r., II CR 377/70; wyrok SN z dnia 6 października 2006 r., V CSK 198/06).

Zdaniem Sądu nie ma jednak wątpliwości, by za prawnie skuteczne uznać oświadczenie o potrąceniu z dnia 6 marca 2015 r. (k. 150). Powód w sposób należyty sprecyzował obydwie należności (oznaczył zarówno ich wysokość, jak też wskazał na tytuły wykonawcze, z których wynikają). Niezaprzeczalnie uznać także trzeba, że oświadczenie to zostało prawidłowo doręczone pozwanemu, w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z treścią oświadczenia. Potwierdzenie odbioru przesyłki ewidentnie wskazuje, że została ona odebrana przez dorosłego domownika (żonę) w dniu 11 marca 2015 r., czego potwierdzeniem jest złożony na potwierdzeniu podpis żony pozwanego (k. 151). I choć pozwany stanowczo twierdził, że nigdy nie widział oświadczenia o potrąceniu, a żona nie przekazała mu żadnej korespondencji (k. 155-156), to uznać należy te twierdzenia za niewiarygodne, stworzone wyłącznie na użytek tej sprawy i nie mające oparcia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Nielogiczne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego byłoby przyjęcie, że żona nie przekazała korespondencji kierowanej do męża, tym bardziej, że nic nie wskazuje na istnienie konfliktu między małżonkami. Sąd nie dał waloru wiarygodności twierdzeniom pozwanego także w tej części, w której pozwany zapewniał, że nie otrzymał oświadczenia załączonego do pozwu, gdyż przeczy temu wspominane powyżej pismo reklamacyjne.

Wobec powyższego uznać należy, że – z uwagi na złożenie oświadczenia o potrąceniu z dnia 6 marca 2015 r. (k. 150) - doszło do skutecznego potrącenia wzajemnych wierzytelności.

Zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że na dzień 6 marca 2015 r. wierzytelność pozwanego Wojciecha Xxiego wobec Jana Xxiego – wynikająca z wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 18 września 2013 r. wydanego w sprawie I C x/14 – zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 r. wydanego w sprawie I ACa x/14 – wynosiła 14.571,51 zł. Na powyższą kwotę składała się kwota 10.000 zł jako należność główna oraz odsetki ustawowe w kwocie 4.571,51 zł liczone od dnia 3 sierpnia 2011 r. do dnia 6 marca 2015 r. Wprawdzie z karty rozliczeniowej w sprawie JO Km x/14  wynika, iż na rzecz wierzycieli egzekwujących wypłacono łącznie 718,34 złotych, niemniej jednak nie wiadomo, na rzecz którego z wierzycieli egzekwujących wypłacono jaką część tej wyegzekwowanej należności, a jednocześnie pozwany na rozprawie w dniu 10 czerwca 2015 roku podał, że w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego w sprawie JO Km  x/14 nie uzyskał żadnej części swojej  należności (k. 155-156).  Dlatego też należało przyjąć, iż świadczenie należne pozwanemu, a stwierdzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 18 września 2013 r. IC x/12, zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w sprawie I ACa 774/14 – nie zostało w żadnej części zaspokojone.

Jednocześnie na dzień 6 marca 2015 r. wierzytelność przysługująca powodowi w stosunku do pozwanego, a wynikająca z postanowienia Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie I Ns x/05, wynosiła 17.636,90 zł. Składała się na nią kwota: 9.921,20 zł z tytułu należności głównej oraz kwota 7.715,70 zł z tytułu odsetek ustawowych liczonych od dnia 14 lutego 2009 r. (pierwszy dzień naliczania odsetek zgodnie z postanowieniem w sprawie I Ns x/05) do dnia 6 marca 2015 r. Ustalając wysokość należności głównej (tj. kwota 9.921,20 zł), Sąd miał na uwadze, iż w toku postępowań egzekucyjnych prowadzonych z wniosku powoda  wyegzekwowano część należności.

Zauważyć przy tym należy, że powód do potrącenia przedstawił wierzytelność w kwocie 17.124,50 zł (czyli mniej niż mógł – k. 150) i to taką kwotę należało uwzględnić oceniając skutki  potrącenia.

Z powyższego wynika, że – na podstawie art. 498 § 2 k.c. – obie wierzytelności, tj. kwota 14.571,51 zł i 17.124,50 zł uległy umorzeniu nawzajem do kwoty 14.567,94 zł. W związku z tym należało w całości pozbawić wykonalności tytuł wykonawczy w postaci punktu III  wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 18 września 2013 r. w sprawie I C x/12 - zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 r. wydanym w sprawie I ACa x/14 – zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 15 kwietnia 2014 r.

O kosztach zastępstwa procesowego należnych powodowi Sąd orzekł w oparciu o dyspozycję art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany przegrał sprawę, zatem to na nim ciąży obowiązek zwrotu powodowi kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 2.400 zł ustalone zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.).

Stosownie do art. 102 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 j.t.) Sąd odstąpił od obciążania pozwanego obowiązkiem zapłaty opłaty sądowej od pozwu, od której powód był zwolniony. Za rozstrzygnięciem tym przemawia trudna sytuacja finansowa pozwanego, która m.in. stanowiła podstawę do ustanowienia mu pełnomocnika z urzędu i która to sytuacja nie uległa zmianie w toku postępowania.

Pozwany był reprezentowany przez ustanowionego mu z urzędu pełnomocnika w osobie radcy prawnego, który złożył oświadczenie, że koszty zastępstwa prawnego nie zostały opłacone ani w całości, ani w części. Koszty zastępstwa procesowego pozwanego wyniosły, z uwagi na rodzaj sprawy, łącznie kwotę 2.952 złote, w tym stawka obliczona na podstawie § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 5 i § 15 pkt 1  rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.) w wysokości 2.400 złotych powiększona na podstawie § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia o podatek VAT w kwocie 552 złote. Z uwagi na wynik sporu Sąd nakazał koszty te wypłacić pełnomocnikowi pozwanego ze Skarbu Państwa na podstawie art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U.2014.637 j.t. ).




adwokat Białystok sprawa o zapłatę

kancelaria adwokacka udzielanie porad prawnych

pomoc prawna - adwokaci Białystok

Prawnik Białystok sprawy cywilne

Powództwo przeciwegzekucyjne oświadczenie o potrąceniu

adwokat Białystok opinie - cennik prowadzenia spraw.