Aktualności

Sygn. akt I C  /13


W Y R O K
W  I M I E N I U  R Z E C Z Y P O S P O L I T E J   P O L S K I E J
                
            Dnia 23 maja 2014 r.

Sąd Rejonowy w Białymstoku I Wydział Cywilny
w składzie:
    Przewodniczący :     SSR Ka
    Protokolant:        M
po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2014 roku w Białymstoku
na rozprawie
sprawy z powództwa XX XX Bank Spółka Akcyjna z siedzibą  we Wrocławiu
przeciwko  XXie XXej
o zapłatę

I.    Zasądza od pozwanej XXy XXej na rzecz powoda XX XX Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we Wrocławiu kwotę xx.468,30 złotych (jeden tysiąc czterysta sześćdziesiąt osiem złotych trzydzieści groszy), w tym:
-    kwotę 170,46 złotych wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości 13 % w stosunku rocznym od dnia 27.05.2013 roku do dnia zapłaty,
-    kwotę 1.XX złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości  czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 27.05.2013 roku do dnia zapłaty.
II.    Oddala powództwo w pozostałym zakresie.
III.    Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 47,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.
IV.    Przyznaje ze Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Białymstoku) na rzecz adwokata kwotę ,00 złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej XXie XXej z urzędu.






UZASADNIENIE

    Powódka XX XX Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we Wrocławiu wniosła pozew przeciwko XXie XXej, w którym domagała się zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kwoty 1.558,80 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od kwoty 1.XX złotych za okres od dnia 27.05.2013r. do dnia zapłaty oraz z odsetkami w wysokości ustawowej od kwoty 170,46zł za okres od dnia wniesienia niniejszego pozwu do dnia zapłaty.

Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu wskazała, iż w dniu 19.01.2011r. pozwana zawarła z XX Bank Polska Spółką Akcyjną z siedzibą we Wrocławiu umowę kredytu nr. W dniu 01.03.2011r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu wydał postanowienie w przedmiocie wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS połączenia XX XX Bank S.A. oraz XX Bank Polska S.A. i wobec powyższego powód wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki XX Bank Polska S.A..

W związku z nieuregulowaniem przez pozwaną w terminie rat kredytu, bank wypowiedział umowę i kwota kredytu stała się wymagalna. Powódka wyjaśniła, iż na łączną kwotę  1.558,80 złotych dochodzoną niniejszym pozwem składa się kwota 1.XXzł tytułem należności głównej, kwota 170,46zł tytułem odsetek umownych i karnych oraz kwota 90,50zł tytułem kosztów monitów i upomnień.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 19.07.2013 w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w sprawie o sygn. akt VI Nc-e /13, Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie nakazał pozwanej, aby zapłaciła na rzecz powódki kwotę 1558,80zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz umownymi jak w żądaniu pozwu oraz kwotę 30 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (k.6).

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości.
W toku postępowania pozwana reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu w uzasadnieniu swojego stanowiska przyznała, iż pozostawała w opóźnieniu ze spłatą zadłużenia. Podniosła jednak, że wypowiedzenie umowy kredytu przez powódkę było przedwczesne oraz, że wypowiadając przedmiotową umowę powódka naruszyła art. 5 k.c.. Ponadto pozwana stwierdziła, że została ,,oszukana” przez pracownika banku co do wysokości oprocentowania kredytu (k.75-76).

Sąd ustalił, co następuje:

Bezspornym w niniejszej sprawie jest fakt, iż w dniu 19.01.2011r. XXa a zawarła z XX Bank Polska S.A. z siedzibą we Wrocławiu umowę kredytu nr 161506150018, na mocy której powódka przyznała pozwanej kredyt w wysokości 2.519,99zł, a pozwana zobowiązała się do uregulowania powyższej należności w 36 ratach w kwocie 99,39zł każda, począwszy od lutego 2011r..(k.33-34). Z dniem 01.03.2011r. cały majątek XX Bank Polska Spółki Akcyjnej we Wrocławiu przeszedł na rzecz XX XX Bank Spółki Akcyjnej na podstawie uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia podjętej w dniu 08.09.2010 r.  i wobec powyższego na podstawie art. 494 k.s.h. powód wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki XX Bank Polska S.A. (k.48).

Umową z dnia 19.01.2011r. strony ustaliły ostateczny termin spłaty udzielonego pozwanej kredytu na dzień 20.01.2014r. Bank zastrzegł ponadto, że w przypadku niedopełnienia warunków umowy, a w szczególności nieuregulowania dwóch pełnych rat kredytu, ma uprawnienie do wypowiedzenia kredytobiorcy umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia liczonym od daty wskazanej w oświadczeniu o wypowiedzeniu, z jednoczesnym postawieniem całego kredytu w stan wymagalności (k.33-34). Załącznik do powyższej umowy stanowiła Tabela Opłat i Prowizji określająca opłaty związane z realizacją umowy kredytu, do zapłaty których zobowiązany był kredytobiorca (k.35).

W związku z niedopełnieniem warunków umowy przez kredytobiorcę, a mianowicie z uwagi na brak spłat, XX XX Bank S.A. wypowiedział pozwanej umowę kredytu. Termin wypowiedzenia upłynął w dniu 19.02.2013r. (k.28).

Pozwana nie kwestionowała faktu otrzymania oświadczenia o wypowiedzenia umowy przez powódkę. Podniosła jednak, że wypowiedzenie umowy kredytu przez było przedwczesne z uwagi na postanowienie umowne zawarte w pkt III ust. 5 umowy kredytu, jak również to, że bank, wypowiadając umowę bez uprzedniego podjęcia działań sprawdzających, czy pojawienie się zaległości zagraża spłacie kredytu, naruszył art. 5 k.c. Twierdziła, iż w chwili wypowiedzenia pozostawała w opóźnieniu ze spłatą tylko jednej raty. Ponadto pozwana stwierdziła, że przedmiotowa umowa zawierała postanowienia o treści różniącej się od ustaleń dokonanych pomiędzy nią a pracownikiem banku. Różnice dotyczyły oprocentowania udzielonego jej kredytu. (k.75-76).

Sąd zważył, co następuje:

    Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2001r., Nr 100, poz. 1081 ze zm.), która ma zastosowanie w niniejszej sprawie z uwagi na datę zawarcia przez strony umowy, przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę, na mocy której przedsiębiorca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu w jakiejkolwiek postaci. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego (art. 2 ust. 2), przy czym ustawy nie stosuje się do umów o kredyt konsumencki o wysokości większej niż 80.000 zł albo równowartości tej kwoty w innej walucie niż waluta polska (art. 3 ust 1). Zgodnie z dyspozycją art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia Prawo bankowe (Dz.U. 2002.72. 665), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zaznaczyć należy, iż powódka przedstawiła dowody na okoliczność faktyczną zawarcia w dniu 19.01.2011 r. z pozwaną umowy o kredyt konsumencki (k. 33-34), faktu tego nie kwestionowała również pozwana.

Zgodnie z treścią 354§1 k.c. dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno- gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.

    Zgodnie z treścią przedmiotowej umowy kredytu, strony niniejszego procesu ustaliły, iż powódka przyzna pozwanej kredyt w wysokości 2.519,99zł, a pozwana zobowiązała się do uregulowania powyższej należności w 36 ratach równych kwocie 99,39zł, począwszy od lutego 2011r., a ostatecznie spełniając zobowiązanie do dnia 20.01.2014r. (pkt I i II umowy k. 33). Niedopełnienie warunków umowy, a w szczególności nieuregulowanie dwóch pełnych rat kredytu, miało skutkować możliwością wypowiedzenia umowy przez kredytodawcę z jednoczesnym postawieniem całego kredytu w stan wymagalności (pkt III ppkt 5 umowy, k.33 verte).

    Pozwana kwestionując zasadność wypowiedzenia umowy kredytu twierdziła, iż nie uregulowała należności w wysokości ,,zaledwie równowartości jednaj raty” (k.76). Dla udowodnienia swojego stanowiska przedstawiła dowody wpłaty, które jednak po dogłębnej analizie nie dają podstaw do przyjęcia jej twierdzenia za prawdziwe. Zarówno z postanowienia umowy kredytu (pkt II ppkt 2, k.33) oraz  harmonogramu spłat przedłożonych przez powódkę (k.80) wynika, iż ostatnia rata kredytu w kwocie 99,39 zł powinna zostać uiszczona przez pozwaną do dnia 20.01.2014r. Tymczasem z dowodów wpłat załączonych przez pozwaną wynika, że ostatnia rata była uiszczona w dniu 20.09.2012r, a ponadto brak dowodu opłacenia szóstej raty,  płatnej do 20.07.2011r. (k.57), jak też ósmej raty płatnej do 20.09.2011r. Z zeznań świadka - męża powódki XXa XXa XXego przesłuchanego na powyższą okoliczność,  niewątpliwie wynika, iż pozwana przestała regulować zobowiązanie wynikające z zawartej umowy kredytu (k.100).

Należy zauważyć, że zgodnie z zasadą wyrażoną w przepisie art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Ta podstawowa zasada rozkładu ciężaru dowodu prowadzi do wniosku, że to na stronach sporu spoczywa odpowiedzialność za wynik postępowania dowodowego i w konsekwencji wynik całego procesu.

W świetle powołanego wyżej przepisu nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem pozwanej zarzucającej powódce bezzasadne wypowiedzenie umowy i naruszenie art. 5 k.c. Powódka składając pozwanej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu, którego okres upłynął w dniu 19.02.2013r. miała ku temu powody. Biorąc pod uwagę 30-dniowy okres wypowiedzenia wynikający z umowy łączącej strony, oświadczenie powyższe, złożone w styczniu 2013r. wynikało z pozostawania przez powódkę w zwłoce z płatnością pełnych czterech kolejnych rat kredytu. W takim stanie rzeczy, zdaniem Sądu, wypowiedzenie umowy kredytu i dochodzenie należności na drodze sądowej nie stanowi nadużycia prawa podmiotowego i nie ma uzasadnionych podstaw do odmowy udzielenia powodowi ochrony prawnej. W okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób również skonkretyzować zasady współżycia społecznego, która mogłaby zostać naruszona przez takie działanie banku. Z uwagi na nieuregulowanie więcej niż dwóch pełnych rat kredytu bank na podstawie punktu III ppkt 1 i 5 umowy z dnia 19.01.2011r. był uprawniony do wypowiedzenia umowy kredytu i postawienia całego kredytu w stan natychmiastowej wymagalności oraz do naliczenia odsetek karnych od przeterminowanego zadłużenia w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, jak też do naliczania oprocentowania od niespłaconego kapitału w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (k.30-31).

Ponadto, w ocenie Sądu, twierdzenie pozwanej, iż ,,została oszukana co do wysokości oprocentowania kredytu” w świetle zebranego materiału dowodowego również nie znajduje uzasadnienia.

Zdaniem Sądu nie sposób uznać, że złożenie przez pozwaną sprzeciwu, w którym twierdzi, iż zawarła umowę pod wpływem błędu co do oprocentowania kredytu, jest skutecznym uchyleniem się od skutków prawnych oświadczenia woli mającym oparcie w art. 88 § 1 k.c. Zgodnie z § 2 powołanego wyżej przepisu, uprawnienie do uchylenia się od skutków prawnych takiego oświadczenia wygasa z upływem roku od jego wykrycia. Pozwana zaprzestała spłacać zadłużenie poczynając od dnia 20.09.2012r. (ratę za wrzesień 2012r. jeszcze zapłaciła), co w kontekście zeznań złożonych przez jej męża („żona przestała spłacać ten kredyt, jak wyliczyła, że wszystko już spłaciła i nie chciała płacić lichwy” – k. 100) przemawia za stwierdzeniem, że w tej dacie wykryła swój błąd.

Zdaniem Sądu, nawet przyjmując, że powódka zapoznała się z treścią sprzeciwu złożonego od nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym przed upływem roku od daty wykrycia błędu przez pozwaną, brak jest dowodów na okoliczność, iż błąd co do kosztów kredytu i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania został wywołany przez pracownika banku. Przepis art. 84 § 1 k.c. stanowi zaś, iż w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Okoliczność, że pozwana została wprowadzona w błąd przez pracownika banku, bądź też, że pracownik zawierający umowę z pozwaną wiedział o błędzie pozwanej co do wysokości oprocentowania kredytu lub mógł z łatwością ten błąd zauważyć, nie została udowodniona. Okoliczność ta nie wynika z zeznań świadka – męża powódki – XXa XXa XXego. Zeznania jego nie wniosły wiele do sprawy, bowiem  nie był on naocznym świadkiem ustaleń dotyczących zawieranej przez żonę umowy kredytu. XX XX XX zeznał, iż w momencie przeprowadzania rozmowy w sprawie umowy kredytu nie był w budynku banku, oczekiwał na żonę na zewnątrz budynku, a informacje na temat rzekomych ustaleń odmiennych, niż zawarte w umowie, posiada od żony (k.100). Ponadto świadek ten zeznał, iż żona w pewnym czasie świadomie zaprzestała spłacania rat kredytu.

W ocenie Sądu pozwana jest związana umową o takiej treści, jaką podpisała, a jej obecne niezadowolenie z warunków umowy nie ma wpływu na jej odpowiedzialność za wykonanie umowy. W orzecznictwie wskazuje się, że osoba, która podpisuje dokument umowy choćby bez uprzedniego zapoznania się z jego treścią, składa oświadczenie woli odpowiadające treści dokumentu. Dotyczy to zarówno sytuacji, w której składający podpis nie ma żadnego wyobrażenia o treści dokumentu, jak i sytuacji, w której jego wyobrażenie o treści dokumentu jest niezgodne z rzeczywistą treścią dokumentu (zob. wyrok SA w Krakowie z dnia 8 grudnia 1999r., sygn. akt I ACa 661/99).

Mając powyższe na względzie, powództwo skierowane przeciwko XXie XXej należało uwzględnić w części żądanego niespłaconego kapitału w kwocie 1.XXzł oraz odsetek umownych i karnych naliczonych przez bank zgodnie z postanowieniami umowy z dnia 19.01.2011r. w łącznej kwocie 170,46zł.

Powódka domagała się w pozwie odsetek umownych od kwoty 1.XXzł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 27.05.2013r. do dnia zapłaty. Z umowy kredytu nr 161506150018 z dnia 19.01.2011r., zawartej pomiędzy powódką a pozwaną wynika możliwość żądania odsetek maksymalnych, w związku z tym, o odsetkach od kwoty 1.XX zł orzeczono na podstawie art. 359 §1 i §21 k.c. O odsetkach od kwoty 170,46zł zasądzonej od pozwanej tytułem odsetek umownych i karnych orzeczono na podstawie art. 359 § 2 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu.


Sąd oddalił roszczenie powódki w zakresie żądanej kwoty 90,50zł tytułem poniesionych kosztów monitów i upomnień związanych z dochodzeniem należności wynikających z czynności bankowych, a wskazanych szczegółowo w wykazie kosztów monitów i upomnień załączonych przez stronę powodową (k.31).

Co prawda  w pkt III ppkt 3 umowy, do której przystąpiły strony przewidziano, że w przypadku konieczności podjęcia przez bank działań monitorujących i upominawczych kredytobiorca wyraża zgodę na  poniesienie wskazanych w tym postanowieniu kosztów poszczególnych czynności (k.33). Niemniej jednak zgodnie z art. 3851 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Za nieuzgodnione indywidualnie ustawodawca określił te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umownych przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 3851 § 3 k.c.). Zgodnie z utartą linią orzeczniczą postanowienia umowy kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, jeżeli godzą w równowagę kontraktową stron, zaś rażąco naruszają jego interesy, gdy poprzez postanowienie umowne, dochodzi do nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005r., I CK 832/04).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że specyfika sposobu zawarcia przedmiotowej umowy o kredyt gotówkowy wskazuje na brak rzeczywistego wpływu pozwanej na treść umowy  w części dotyczącej wysokości  kosztów monitów i upomnień oraz ich częstotliwości. Odzwierciedla to przede wszystkim treść postanowienia zawartego w pkt III ppkt 3 umowy, w którym podano kwoty za określone czynności upominawcze. W ocenie Sądu postanowienie to jest sprzeczne z dobrymi obyczajami oraz  rażąco narusza interesy pozwanej, bowiem brak w nim dokładnego określenia czasu i częstotliwości dokonywania poszczególnych czynności upominawczych przez powódkę. Umowa bowiem nie precyzuje, w jakich okolicznościach i w jakiej sekwencji czasowej powódka byłaby uprawniona np. do wysyłania wezwań upominawczych. Brak określenia granic działalności windykacyjnej utworzyło stan nadmiernej swobody, dowolności i uznaniowości banku, przez co zagroziło prawom pozwanej. Przedmiotowe postanowienie nie zabezpiecza interesu konsumenta, jako słabszej strony stosunku zobowiązaniowego, co prowadzi do ukształtowania tego stosunku w sposób nierównorzędny i rażąco niekorzystny dla kredytobiorcy.

W ocenie Sądu pozwana nie miała pełnej wiedzy o częstotliwości podejmowania działań windykacyjnych, a w konsekwencji o łącznych kosztach windykacji, co spowodowało naruszenie jej interesów i jednocześnie prowadziło do uzyskania przez bank nieuzasadnionych korzyści finansowych.

Ponadto omawiane postanowienie umowne, choć nie jest identyczne w brzmieniu, dotyczy tej samej branży działalności gospodarczej i mieści się w hipotezie klauzuli uznanej za niedozwoloną na mocy wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 6 sierpnia 2009r. sygn. akt XVII Amc 624/09, o treści: „W przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z niniejszej umowy kredytobiorca poniesie koszty związane z monitorowaniem kredytobiorcy: 1) telefoniczne upomnienie kredytobiorcy związane z nieterminową spłatą - 13 zł, 2) korespondencja kierowana do kredytobiorcy związana z nieterminową spłatą kredytu (zawiadomienie, upomnienie, prośba o dopłatę, wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego), za każde pismo. Opłata za korespondencję kierowaną do poręczycieli bank obciąża dodatkowo kredytobiorców według tych samych stawek- 15 PLN, 3) wyjazd interwencyjny do kredytobiorcy- 50 zł” (poz. 1796 rejestru).

W tych warunkach w ocenie Sądu nie można uznać, aby w ramach umowy zawartej pomiędzy pozwaną a powódką istniała podstawa do obciążenia pozwanej dochodzoną pozwem kwotą 90,50zł. Zdaniem Sądu omawiane postanowienie umowne dotyczące zobowiązania pozwanej względem powódki do zapłaty opłat upominawczych spełnia przesłanki abuzywności, a przez to jest niedopuszczalne i jako takie nie wiąże pozwanej (art. 3851 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 zd. 2 k.p.c. Powódka wygrała sprawę w 94 %, a zatem uległa tylko co do nieznacznej części swojego żądania, wobec czego należy jej się zwrot poniesionych kosztów, na które składają się koszty sądowe w kwocie 30 zł uiszczone tytułem opłaty sądowej od pozwu, a także koszty poniesionej opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych ustalonej na podstawie części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej (Dz. U. 2012 roku, poz. 1282).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu  Sąd orzekł na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2009r., Nr 146, poz. 1188 j.t.), zgodnie z którym koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa, zaś wysokość tychże kosztów została ustalona w oparciu o § 19 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013r., poz. 461 j.t.).







powództwo o zapłatę - pomoc prawna adwokata

kancelaria adwokacka Białystok prowadzenie spraw cywilnych

cennik usług adwokackich w Białymstoku

porady prawne adwokaci Białystok