Aktualności

 Sygn. akt II Ca 541/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie: 

Przewodniczący: Sędzia J

Sędziowie: Elżbieta 

Barbara 

Protokolant: Anna T 

po rozpoznaniu w dniu 07 listopada 2019 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa Marka Xxxicza i Anny Xxxicz 

przeciwko  Xxx Tours Spółce Akcyjnej w Łodzi 

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego 

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 6 lutego 2019 r. sygn. akt XI C  /17 

I. zmienia zaskarżony wyrok:

a) w punktach 1 oraz 2 i zasądzone od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwoty obniża do kwot po 3.365,16 (trzy tysiące trzysta sześćdziesiąt pięć 16/100) złotych z odsetkami ustawowymi jak za opóźnienie w stosunku rocznym od dnia 24 marca 2017 roku do dnia zapłaty i oddala powództwo w pozostałym zakresie,

b) w punkcie 3 i zasądza od pozwanego na rzecz powódki Anny Xxxicz oraz na rzecz powoda Marka Xxxicza kwoty po 488,31 (czterysta osiemdziesiąt osiem 31/100) złotych  tytułem zwrotu części kosztów procesu,

c) w punkcie 4 i nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku tytułem brakujących kosztów sądowych: od pozwanego kwotę 159,11 (sto pięćdziesiąt dziewięć 11/100) złotych, a od każdego z powodów kwoty po 38,66 (trzydzieści osiem 66/100) złotych,

II. oddala apelację w pozostałym zakresie,

III.   zasądza od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwoty po 73,95 (siedemdziesiąt trzy 95/100) złotych tytułem zwrotu części kosztów procesu za instancję odwoławczą.

UZASADNIENIE

Powodowie Marek Xxxicz i Anna Xxxicz wnosili o zasądzenie od pozwanego Xxx Tours Spółki Akcyjnej z siedzibą w Łodzi kwot po 5.000 złotych na rzecz każdego z nich wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 24 marca 2017 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania za niewywiązanie się z umowy przez pozwanego. Ponadto domagali się zasądzenia na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłat od pełnomocnictwa.

Pozwany Xxx Tours Spółka Akcyjna z siedzibą w Łodzi wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 6 lutego 2019 r. zasądził od pozwanego na rzecz powódki i powoda po kwocie 5.000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi w stosunku rocznym od dnia 24 marca 2017 roku do dnia zapłaty (pkt 1 i 2) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 1.167 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów procesu (pkt 3). Nakazał także pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 236,43 zł tytułem poniesionych w sprawie wydatków (pkt 4.).

Sąd I instancji ustalił, że powodowie Marek i Anna Xxxicz zdecydowali się skorzystać z oferty biura podroży Xxx Tours S.A. w Łodzi i zarezerwowali wycieczkę pod nazwą „Mauritius – rajskie wakacje”. W pierwszej części pobytu - objazdowej, powodowie mieli zarezerwowany pięciogwiazdkowy hotel Le Meridien Ile Maurice w opcji wyżywienia HB Plus, a następnie zdecydowali się na pobyt w czterogwiazdkowym hotelu Laguna Beach w opcji all inclusive.

Do umowy został załączony Program imprezy, z którego wynikało, że gościom hotelu Le Meridien zostały zagwarantowane śniadania i kolacje w postaci bogatego bufetu, a w cenę wyżywienia zostały wliczone także nielimitowane napoje alkoholowe i bezalkoholowe podczas posiłków. Natomiast hotel Laguna Beach oferował powodom piękne położenie, wzdłuż wybrzeża wyspy, z krystalicznie piękną laguną, cudowną plażą i rajską wysepką leżącą nieopodal hotelu.

Sąd Rejonowy wskazał, że powodowie domagali się zasądzenia od pozwanego na rzecz każdego z nich kwot po 5.000 zł powołując się na nienależyte wykonanie umowy. Powodowie akcentowali, że jakość zapewnionego im świadczenia odbiegała od umówionego, wskutek czego doznali rozczarowania, stresu i utracili częściowo przyjemność z wypoczynku. 

W ocenie Sądu I instancji analiza materiału dowodowego wykazywała, że pozwany rzeczywiście nienależycie wykonał umowę o wypoczynek, jaką zawarł z powodami i nie zachodzi żadna z przesłanek zwalniających go z odpowiedzialności. 

Zdaniem Sądu Rejonowego wycieczka, na którą powodowie wylecieli okazała się zgoła odmienna od tego, czego oczekiwali i co było im gwarantowane, a pozwany części faktów do końca nie kwestionował. Impreza turystyczna rozpoczęła się od nieplanowanego postoju na Madagaskarze, spowodowanego złymi warunkami pogodowymi i niemożnością kontynuowania lotu. Pozwany twierdził, iż te komplikacje były przyczyną siły wyższej, co na mocy art. 11a ustawy o usługach turystycznych – wyłącza jego odpowiedzialność. W ocenie powodów biuro podróży doskonale znało warunki pogodowe panujące wówczas na Mauritius, gdyż większość planowanych lotów z Europy Zachodniej zostało odwołanych. Zdaniem małżonków Xxxicz to błędna i nieodpowiedzialna decyzja pozwanej spółki i była przyczyną początkowych rozczarowań. 

Sąd I instancji podła, że z jego wiedzy uzyskanej urzędu wynika, iż faktycznie na początku lutego 2017 roku na wodach Oceanu Indyjskiego panował cyklon tropikalny zwany „Carlos”. Z informacji podawanych przez służby meteorologiczne wynika, iż prognozowano go już na początku lutego, więc faktycznie pozwany, jako profesjonalista w branży, winien takie informacje w momencie wylotu powodów 6 lutego 2017 roku posiadać. Sąd zaznaczył, że świadek Aleksandra Krawczyk przyznała, że jest to okres burzowy, co tym bardziej winno wzmóc czujność pracowników Xxx Tours. Według pozwany nie może przerzucać odpowiedzialności za lot na przewoźnika – PLL LOT S.A., bowiem zgodnie z orzecznictwem zakresem odpowiedzialności organizatora turystyki na zasadzie ryzyka objęte są także działania i zaniechania osób, z pomocą których organizator zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza czyli między innymi podmiotom świadczącym usługę przelotu. Oznacza to, że organizator nie może się uwolnić od odpowiedzialności wykazując, że powierzył wykonanie określonej usługi profesjonaliście, co ma miejsce w przypadku reżimu odpowiedzialności deliktowej.

Sąd wskazał, że pozwany przyznał, iż ze względu na obowiązujące na Madagaskarze przepisy paszportowo – wizowe powodowie zostali zmuszeniu do zakupu wiz, który to koszt został im zrefundowany. Biuro podróży potwierdziło, że w czasie międzylądowania małżonkom Xxxicz nie zostały zapewnione posiłki w postaci kolacji i obiadu, napojów, co jak sam tłumaczy było spowodowane późną porą zakończenia transferów i brakiem zapasów jedzenia w hotelach. 

Zdaniem Sądu I instancji tłumaczenia pozwanego nie są uprawnione, małżonkowie Xxxicz, będąc w obcym kraju, jak to określił świadek Robert Kuchar w „dzikim kraju”, dodatkowo pod wpływem stresu spowodowanego międzylądowaniem, zostali pozbawieni posiłku przez prawie dobę, a ze względu na swoje obawy - nie chcieli opuszczać obiektu. Obsługa hotelu ewidentnie sugerowała bowiem, aby nie opuszczać hotelu, a osoba, która oddzieliła się od grupy, została okradziona tuż przy hotelu, co potwierdził również świadek Robert K. Na śniadanie powodowie otrzymali jedynie rogalik i herbatę, co w świetle wykupionego pakiety żywieniowego Sąd ocenił jako kuriozalne. Poszkodowani liczyli na „wakacje życia”, za które z resztą zapłacili ponad 20.000 złotych, przy czym z pewnością żadne z nich nawet nie myślało, że kiedykolwiek znajdzie się w takich warunkach. Jak zeznał Marek Xxxicz w pokojach było brudno, musieli leżeć na łóżkach w ubraniach. Żaden z zeznających w sprawie z ramienia pozwanego świadków nie był w stanie opisać warunków hotelowych jakie panowały na Madagaskarze, wspominali jedynie, że jest to mała wyspa, zupełnie nieprzygotowana na turystykę. Stres poszkodowanych potęgował brak informacji: początkowo przez kilka godzin czekali na jakiekolwiek wiadomości związane z kontynuowaniem podróży, później zostali przewiezieni lokalnymi busami do oddalonego o ponad godzinę drogi od lotniska hotelu. Tam również nie uzyskali żadnych informacji na temat zaistniałej sytuacji. Nadto należy zaznaczyć, że powodowie podróżowali nocą, do nieustalonego hotelu, bez pilota czy rezydenta, co niosło za sobą szereg negatywnych przeżyć. Pozwany nie zdołał Sądowi wykazać, jakoby podejmował jakiekolwiek próby kontaktu z uczestnikami wycieczki, a tym samym Sąd dał wiarę poszkodowanym, że byli zbywani przez pracowników infolinii, a od pracowników pozwanego nie uzyskali satysfakcjonujących ich informacji. 

Dalej Sąd Rejonowy stwierdził, że w samolocie na Mauritius powodowie nie mieli możliwości zakupu żadnego jedzenia (przy czym od dnia poprzedniego organizatorzy zapewnili im jedynie rogalik na śniadanie). Gdy dotarli do hotelu Le Meridien okazało się, iż nie są wpisani na listę gości. Dodatkowo okazało się, iż w owym hotelu nie funkcjonuje opcja żywieniowa, jaką wykupili. Xxx Tours zagwarantował małżonkom Xxxicz korzystanie z nielimitowanych alkoholi i napojów bezalkoholowych, tymczasem za każdy z nich musieli dopłacać. Pomimo zatem, że powodowie przy podpisywaniu umowy wybrali droższą opcję żywieniową, za którą zapłacili, to już na miejscu musieli liczyć się z dodatkowymi kosztami za napoje, gdzie coca – cola kosztowała ok. 45 złotych, butelka wody – 20 złotych, wino 120 złotych, a najtańszy szampan – 600 złotych. Pozwany wyjaśnił, że w zamian za tę niedogodność zaproponował powodom możliwość korzystania z napoi w barze Nirvana w godzinach 11 – 18, choć wiedział (co świadkowie pozwanego potwierdzili), że wówczas turyści korzystają z wycieczek objazdowych, tym samym nie mogą zaspokoić się z owej oferty zastępczej. 

W kwestii ujętego w umowie planu wycieczki, według Sądu I instancji, również pojawiły się nieścisłości w realizacji. Powodowie zostali pozbawieni dnia przeznaczonego na aklimatyzację i poprzez międzylądowanie przylecieli na Mauritius ponad 30 godzin później, niż przewidywano. Co prawda wszelkie atrakcje zostały i zapewnione, jednakże wycieczki obywały się w szybszym tempie, co ze względu na wiek powodów i przebyty przez Annę Xxxicz zawał – nie było wskazane. Powodowie liczyli, że na wakacjach odpoczną, tymczasem jak to sami wskazali „byli ganiani od jednego miejsca do drugiego”. Wieczorami liczyli na relaks przy kolacji, z napojami – jednakże za te musieli dodatkowo płacić. 

Sąd wskazał, że w dalszej kolejności powodowie zostali przewiezieni do hotelu Laguna Beach, który wybrali ze względu na piękną plażę i widoki. Treść umowy wskazywała, że hotel umiejscowiony w malowniczej scenerii jest „klejnotem wybrzeża”, a nieopodal znajdują się krystalicznie piękna laguna, cudowna plaża, tropikalne domki i rajska wysepka. W rzeczywistości powodowie za oknem mogli obserwować wypas bydła hodowlanego, do oceanu wpływał bardzo zanieczyszczony ciek wodny, a warunki hotelowe pozostawiały wiele do życzenia. Sama nazwa „klejnot wybrzeża” mogła sugerować, że powodowie znajdą się w „królewskich warunkach”, tymczasem w pokojach nie było niezbędnych sprzętów, a sanitariaty były pożółkłe. Powodowie nie mogli korzystać z „cudownej plaży” przy hotelu i zmuszeni byli do korzystania z prywatnej motorówki celem przeprawienia się na „rajską wysepkę”, gdzie wszystko było dodatkowo płatne. Co prawda hotel dysponował swoją jedną łódką, jednakże zapisów na nią było dużo więcej, niż miejsc. Istotne jest również to, że pozwana spółka nie przewidziała odległości czasowej, jaka dzieliła konieczność opuszczenia hotelu od lotu. Poszkodowani, w oczekiwaniu na wylot, zmuszeni byli przedłużyć dobę hotelową, co dodatkowo obciążyło ich budżet. 

Sąd Rejonowy podkreślił, że świadkowie zeznający w sprawie z ramienia biura podróży nie byli w stanie odpowiedzieć na szereg zadanych im pytań. Każdy z nich posiadał informacje jedynie ze swojej dziedziny. Świadkowie nie byli w stanie wypowiedzieć się na temat warunków hotelowych we wszystkich obiektach, nie dysponowali informacjami na temat wyżywienia, obecności rezydentów, czy pilotów podczas wycieczki. Sąd nie odebrał ich zeznań za wiarygodne i rzetelne, a pozwany nie przedstawił dowodów przeciwnych wobec stanowiska małżonków Xxxicz. 

 Sąd Rejonowy zaznaczył, że powodowie zapłacili ponad 20.000 zł za możliwość doznania „rajskich wakacji”. Kwota ta niewątpliwe stanowi pokaźny wydatek, ponad 10 – krotność minimalnej krajowej pensji netto. Mogli więc spodziewać się dużo więcej, niż dostali.

Dezaprobatę Sądu I instancji wywołało przede wszystkim pozbawienie powodów posiłku przez okres 24 godziny, brak jakichkolwiek informacji co do sytuacji, a później również liczne rozbieżności pomiędzy ofertą biura podróży, a stanem faktycznym. Zdaniem Sądu przepis art. 16a ustawy o usługach turystycznych nakładał na pozwanego obowiązek wykonania świadczenia zstępczego, na wypadek niemożności wykonania usług w umowie przewidzianych, a stanowiących istotną część programu. W ocenie Sądu Rejonowego Xxx Tours z tego obowiązku się nie wywiązał, umowę świadczył nienależycie, a rzekomo oferowane świadczenia zastępcze były niemożliwe do zrealizowania.

Według Sądu I instancji niewątpliwie komplikacje związane z międzylądowaniem na Madagaskarze, a szczególnie niedbałe zorganizowanie noclegu i niezapewnienie powodom posiłku, napojów, a także niemożność realizacji wykupionej przez nich oferty wyżywienia, jak również stan i położenie hotelu Laguna Beach obciążają pozwanego, a tym samym powodom należy się stosowne odszkodowanie za „nie do końca rajskie wakacje”. 

Dla określenia wysokości zadośćuczynienia za tzw. „zmarnowany urlop” Sąd I instancji posłużył się dorobkiem orzeczniczym Sądu Najwyższego w zakresie zadośćuczynienia za krzywdę.

Zdaniem Sądu Rejonowego roszczenia powodów nie były wygórowane, przy czym zważył, że małżonkowie Xxxicz nie mieli w niniejszym procesie realnej możliwości wykazania, w jakim zakresie jakość zapewnionego świadczenia zastępczego odbiegała cenowo od świadczenia gwarantowanego umową. W tym celu niezbędne było posiadanie szczegółowych informacji o organizacji pracy biura podróży, o zasadach współpracy z lokalnymi kontrahentami funkcjonującymi na rynku tureckim, informacji o cenach i wpływie poszczególnych świadczeń (jak transport, wyżywienie, zakwaterowanie itd.) na cenę ogólną imprezy turystycznej. W tych warunkach wymaganie od powodów, by precyzyjnie określili i wykazali dowodowo swe żądanie odszkodowawcze przekreślałoby z góry szanse powodów na wygraną.

Wobec powyższego w ocenie  Sądu w tej sprawie zrealizowały się przesłanki do zastosowania art. 5056 § 3 k.p.c., który to przepis rozszerza dyspozycję art. 322 k.p.c. (daje on Sądowi swobodę decyzyjną przy roszczeniu o naprawienie szkody).

Mając na uwadze powyższe, wobec wykazania żądania co do zasady jak również należytego uzasadnienia jego wysokości, Sąd I instancji uznał żądanie powodów za zasadne w całości.

O odsetkach Sąd orzekł na mocy art. 481 § 1 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu, od dnia 24 marca 2017 roku, a o kosztach procesu na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c., według zasady odpowiedzialności za wynik procesu.

Na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. Sąd nakazał pobrać od pozwanego, na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 236,43 złotych tytułem poniesionych w sprawie wydatków. 

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj.:

a) art. 328 § 2 k.p.c. - poprzez brak wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku, co uniemożliwia kontrolę instancyjną wyroku, a nadto prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy tj. materialnoprawnej podstawy powództwa, albowiem nie poczynił żadnych wywodów czy zasądził kwotę po 5.000 zł na rzecz powodów z tytułu odszkodowania czy zadośćuczynienia, bądź częściowo z tytułu odszkodowania a częściowo z tytułu zadośćuczynienia, co uniemożliwia sformułowanie zarzutów apelacyjnych i powoduje, że zaskarżony wyrok winien zostać uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania,

b) art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c. - poprzez błędne niezastosowanie i wadliwe pominięcie, że powodowie nie spełnili obowiązku dokładnego określenia żądania pozwu wnosząc jedynie o zasądzenie na ich rzecz od pozwanej kwot po 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania, w sytuacji gdy roszczenia te są odrębne od siebie, wymagają udowodnienia innych przesłanek i zasądzane są na innej podstawie prawnej, co winno skutkować oddaleniem powództwa w całości;

c) art. 322 k.p.c. - poprzez błędnie zastosowanie, w sytuacji gdy udowodnienie wysokości żądania powodów nie było ani niemożliwe ani nader utrudnione, albowiem pozwana złożyła do sprawy dokumenty finansowe wykazujące wartość poszczególnych świadczeń objętych umową;

d) art. 228 k.p.c. - poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że ocena czy występowanie cyklonu tropikalnego będącego przyczyna międzylądowania na Madagaskarze mogła się opierać na wiedzy „znanej Sądowi z urzędu”, w sytuacji gdy fakty znane sądowi urzędowo to jedynie okoliczności faktyczne znane sądowi orzekającemu z jego działalności urzędowej, z którymi zetknął się bezpośrednio przy dokonywaniu czynności procesowych, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie i doprowadziło do niezasadnego uznania roszczeń powodów;

e) art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez dowolną, a nie swobodną, nadto wybiórczą, a nie wszechstronną, a także sprzeczną z logicznym rozumowaniem i doświadczeniem życiowym ocenę: dokumentu pisma PLL LOT S.A. z dnia 20.03.2017 r., zeznań świadków R. K , A. K, Z. P, Alicji M, co do doprowadziło do błędnego ustalenia, że:

 międzylądowanie na Madagaskarze nie było spowodowane siłą wyższą,

 powodowie po wylądowaniu na Madagaskarze zostali pozostawieni bez informacji, podróżowali bez przedstawicieli pozwanej, a hotel w którym zostali ulokowani był brudny, w sytuacji gdy pozwana udzieliła niezbędnej pomocy powodom po międzylądowaniu na Madagaskarze, a hotel spełniał podstawowe potrzeby powodów, nadto w związku z wystąpieniem okoliczności niezależnych od pozwanej i przewoźnika zgodnie z art. 16 a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych, miała wobec powodów wyłącznie obowiązek pieczy,

 pojawiły się „nieścisłości” w realizacji planu wycieczek, w sytuacji gdy cały program zwiedzania odbył się planowo i żaden punkt programu nie został przesunięty w czasie,

 warunki w hotelu Laguna Beach były niezgodne z umową;

f) art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez wadliwe pominięcie, że powodowie nie udowodnili faktów z których wywodzą skutki prawne, w szczególności nie wykazali i nie udowodnili wysokości poniesionej szkody majątkowej i niemajątkowej oraz niewystąpienia siły wyższej podczas międzylądowania na Madagaskarze, w sytuacji gdy pozwana zgodnie z przepisami ustawy o usługach turystycznych w odpowiedzi na reklamację odniosła się do wszystkich zarzutów powodów, w tym określiła przyczynę nieobycia planowo lotu na Mauritius z powodu siły wyższej i w związku z tym to na powodach spoczywał obowiązek wykazania okoliczności przeciwnej czego powodowie w niniejszej sprawie nie uczynili.

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a) art. 11 a ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Li. Dz. U. z 2004 r. Nr 223, poz. 2268 z późn. zm. - poprzez błędną wykładnię i uznanie, iż pozwana nienależycie wykonała umowę o usługę turystyczną mimo, iż pozwana, w sposób należyty wywiązała się z obowiązków umownych i w świetle prawidłowo ocenionego materiału dowodowego powodowie nie ponieśli szkody i krzywdy za których powstanie odpowiada pozwana, co winno skutkować oddaleniem powództwa;

b) art. 11 a pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych – poprzez błędną wykładnię, iż w niniejszej sprawie nie zachodziła przesłanka egzoneracyjna w postaci siły wyższej wyłączająca odpowiedzialność pozwanej w zakresie międzylądowania na Madagaskarze, co doprowadziło do niezasadnego uznania roszczeń powodów;

c) art. 11 a ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych - poprzez błędne niezastosowanie, w sytuacji gdy na skutek międzylądowania na Madagaskarze wywołanego siłą wyższą na pozwanej nie spoczywał obowiązek zapewnienia powodom świadczenia zastępczego, o którym mowa w art. 16 a u.u.t., lecz udzielenia pomocy, co pozwana uczyniła w sposób prawidłowy;

d) art. 16 b ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r, o usługach turystycznych w zw, z art. 362 k.c. poprzez błędne niezastosowanie w sytuacji gdy powodowie nie powiadomili rezydentki w trakcie pobytu o tym, że warunki w hotelu Laguna Beach nie były zgodne z umową czym przyczynili się do powstania szkody, albowiem uniemożliwili zweryfikowanie powyższych zarzutów oraz podjęcie działań naprawczych;

e) art. 11a ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych poprzez błędne niezastosowanie, albowiem nawet jeśliby uznać za udowodnione twierdzenia powodów, iż mieli widok z okien hotelu Laguna Beach na wypas bydła bądź że do oceanu wpływał ciek (co kwestionuję) to pozwana nie odpowiada za działania lub zaniechania osób trzecich - właścicieli sąsiednich działek, nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, co winno prowadzić do oddalenia roszczeń powodów.

Z uwagi na powyższe wnosił o:

1. przeprowadzenie rozprawy,

2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

ewentualnie:

3. zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I instancji,

4. zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ CO NASTĘPUJE:

Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Sąd I instancji prawidłowo ustalił okoliczności faktyczne sprawy dotyczące zawarcia pomiędzy stronami w dniu 15 marca 2016 roku umowy o usłudze turystycznej - wycieczce „Mauritius – rajskie wakacje”, warunków umowy i rzeczywistego przebiegu pobytu. 

Wszystkie te ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne. Znajdowały one bowiem potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym w postaci złożonej do akt umowy (k. 11), oferty wyjazdu (k. 76), zeznań powodów (k. 279, k. 280), odpowiedzi na reklamację powodów (k. 22) i propozycji ugody od pozwanego (k. 28). 

Wskazać należy, że skarżący co do zasady nie kwestionował okoliczności ustalonych przez Sąd I instancji, zarzucał natomiast niewłaściwą ich ocenę i podnosił, że nocleg na Madagaskarze by wynikiem siły wyższej, za co nie ponosi odpowiedzialności. Twierdził ponadto, że zapewnił w tym czasie powodom właściwą opiekę, że nie było nieścisłości w realizacji planu wycieczek na Mauritiusie oraz, że warunki pobytu w hotelu Laguna Beach były zgodne z umową. W związku z tym sformułował zarzut naruszenia art. 233 kpc. Przede wszystkim zaś pozwany podnosił, że powodowie nie sprecyzowali swojego żądania, albowiem nie określili dochodzonej kwoty z tytułu odszkodowania oraz z tytułu zadośćuczynienia, co naruszało art.. 187 § 1 kpc. 

Sąd Okręgowy te zarzuty uznał w części za uzasadnione, co w konsekwencji doprowadziło do obniżenia zasądzonych przez Sąd I instancji kwot na rzecz każdego z powodów.

Przypomnieć w pierwszej kolejności należy, że zgodnie z art. 11a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 223 poz. 2268 ze zm.), obowiązującej w czasie zawierania umowy stron, organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie działaniem lub zaniechaniem klienta, działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo siłą wyższą. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nie zwalnia organizatora turystyki od obowiązku udzielenia w czasie trwania imprezy turystycznej pomocy poszkodowanemu klientowi. 

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10 (BSN 2010, nr 11, poz. 9) uznał, że art. 11a ust. 1 ustawy o usługach turystycznych może być podstawą odpowiedzialności organizatora turystyki zarówno za szkodę majątkową, jak i niemajątkową w postaci utraty przyjemności z wypoczynku, „zmarnowanego urlopu”.

Pogląd ten został powtórzony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24.03.2011 roku (I CSK 372/10, LEX nr 927833), w którym wskazano, że art. 11a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych może być podstawą odpowiedzialności organizatora turystyki za szkodę niemajątkową  w postaci zmarnowanego urlopu.

W świetle tych orzeczeń nie może budzić wątpliwości, że z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o świadczenie usług turystycznych można domagać się zarówno odszkodowania jak i zadośćuczynienia.

W niniejszej sprawie powodowie powołując się na art. 11a ustawy o usługach turystycznych domagali się zasądzenia od pozwanego kwot po 5.000 złotych z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia nie precyzując jakie kwoty dotyczą każdego z tych roszczeń.

Sąd I instancji nieprawidłowo uznał, że nie istnieje potrzeba i możliwość dookreślenia powództwa w tym zakresie i ocenił żądania zbiorczo zasądzając od pozwanego na rzecz każdego z powodów  całość dochodzonych kwot.

Sąd Okręgowy podzielił zarzut apelacji pozwanego dotyczący wadliwości sformułowania pozwu. Niewątpliwie roszczenie odszkodowawcze różni się od zadośćuczynienia, albowiem wymaga wykazania szkody związanej z nienależytym wykonaniem umowy o usługę turystyczną, podczas gdy żądanie zadośćuczynienia opiera się na negatywnych przeżyciach związanych ze zmarnowanym urlopem.

Wskazać należy, że pełnomocnik powodów na rozprawie odwoławczej sprecyzował ich żądanie i podał, że dotyczy ono kwot po 3.000 złotych z tytułu zadośćuczynienia oraz po 2.000 złotych tytułem odszkodowania. W kwocie 2.000 złotych mieści się koszt zakupu wiz, koszt zakupu napoi i alkoholi przez 4 dni, koszt najmu motorówki aby dotrzeć do plaży, koszt wynajmu ręczników, parasoli i leżaków na plaży oraz koszty związane z koniecznością wykupienia pokoju z uwagi na to, iż doba hotelowa skończyła się o godz. 10.00, a powodowie zostali odebrani z hotelu o godz. 18.00 (k. 357).

Sąd II instancji dopuścił możliwość sprecyzowania powództwa na rozprawie odwoławczej. Miał przy tym na uwadze, że powodowie wykazali nienależyte wykonanie umowy turystycznej przez pozwanego i że ich żądania co do  zasady są uzasadnione.

Sąd Okręgowy uznał, że powodom należy się pełna żądana przez nich kwota z tytułu zadośćuczynienia za zmarnowany urlop w związku z niewłaściwym wykonaniem przez pozwanego umowy o usługę turystyczną. 

Wprawdzie zdaniem Sądu II instancji, przymusowy pobyt na Madagaskarze w związku z panującym cyklonem i brakiem możliwości kontynuowania podróży na Mauritius, należy ocenić jako efekt siły wyższej, a nie jak przyjął Sąd I instancji wynik zaniedbania pozwanego, to zasadnie Sąd Rejonowy zarzucił pozwanemu brak zapewnienia powodom dostatecznej informacji i opieki w kraju nie przygotowanym na przyjmowanie turystów. Z zeznań powodów potwierdzonych zeznaniami świadka Z. Xxxiego, który był również uczestnikiem tej samej wycieczki (k. 116) wynikało, że  przez kilka godzin oczekiwali oni na lotnisku na Madagaskarze bez obecności kogokolwiek z pracowników pozwanego na informację czy będzie kontynuowana podróż, przewożeni byli nocą również bez asysty pracowników pozwanego do nieznanych miejsc noclegowych, nie zapewniono im żadnego posiłku przez 24 godziny, poza jednym rogalikiem dopiero na śniadanie, ani możliwości kupienia czegoś do jedzenia. Obsługa hotelu sugerowała nieopuszczanie budynku z uwagi na niebezpieczeństwo kradzieży i zagrożenie osobiste turystów. 

Z niekwestionowanych ustaleń Sądu I instancji wynikało też, że po przylocie na Mauritius do hotelu Le Meridien okazało się, że powodów nie ma liście gości, co wywołało ich kolejny stres i negatywne przeżycia. Przez 2 godziny, kiedy inni uczestnicy wycieczki już odpoczywali, ściągano dokumenty potwierdzające zawarcie umowy przez powodów po to, aby można było ich zakwaterować. Ponadto okazało się, iż pomimo wykupienia opcji HB Plus zapewniającej powodom korzystanie z bezpłatnych, nielimitowanych alkoholi i napojów bezalkoholowych, taka opcja w hotelu w ogóle nie funkcjonowała. Powodowie znowu byli zdenerwowani i mieli uzasadnione podstawy do zgłaszania zastrzeżeń do pozwanego. 

Kiedy już dotarli do hotelu Laguna Beach na część pobytową wyjazdu, który według umowy miał być umiejscowiony w malowniczej scenerii i stanowić „klejnot wybrzeża” z nieopodal znajdującą się krystalicznie piękną laguną, cudowną plażą, tropikalnymi domkami i rajską wysepką, okazało się, że w pokoju nie ma nawet szafy, a tylko wieszaki na drążku, w łazience na podłodze jest lastrico i pożółkła deska sedesowa. Za oknem był zaś widok pasących się kóz i zanieczyszczonego ścieku wodnego, a na plaży zalegały gnijące, cuchnące glony (zdjęcia k. 13 – 20). W związku z tym powodowie nie mogli korzystać z plaży przy hotelu i musieli dostawać się na plażę na sąsiednią wyspę. Hotel zapewniał tylko jedną motorówkę, która nie mieściła wszystkich chętnych i powodowie musieli wynajmować motorówkę prywatną i za nią płacić.

Wszystkie powyższe sytuacje wywoływały negatywne przeżycia powodów, wiązały się z dodatkowym stresem i z pewnością popsuły wyjazd, który miał być rajskimi wakacjami.

Wobec tego Sąd Okręgowy uznał, że żądana przez każdego z powodów kwota z tytułu zadośćuczynienia w wysokości po 3.000 złotych jest sumą odpowiednią do zakresu doznanych przez nich niedogodności. Nie jest też sumą wygórowaną w stosunku do poniesionego kosztu wycieczki w kwocie łącznej za dwie osoby 20.264,90 złotych. 

Sąd II instancji nie uwzględnił natomiast w całości żądanych przez powodów kwot po 2.000 złotych z tytułu odszkodowania. 

Sąd uznał bowiem, że powodowie wykazali jedynie, że ponieśli koszt 54 euro na zakup wiz na Madagaskarze. Okoliczność tę potwierdził świadek Z. Xxxi (k. 116), nie zaprzeczał też temu pozwany. Wartość 27 euro (na każdego z powodów) Sąd przeliczył według kursu z dnia zamknięcia rozprawy 4,2653 złotych (k. 363) i obliczył odszkodowanie z tego tytułu na kwotę 115,16 złotych.

Powodowie w ramach odszkodowania, jak wskazano wyżej, domagali się ponadto zwrotu kosztów zakupu napoi i alkoholi przez 4 dni w czasie pobytu w hotelu Le Meridien, kosztów najmu motorówki w czasie pobytu w hotelu Laguna Beach, kosztów wynajmu ręczników, parasoli i leżaków na plaży oraz kosztów związanych z koniecznością wykupienia pokoju z uwagi na to, iż doba hotelowa skończyła się o godz. 10.00, a powodowie zostali odebrani z hotelu o godz. 18.00.

Wskazać jednak należy, że powodowie nie sprecyzowali wysokości każdego z tych wydatków, co było niezbędne do zgłoszenia żądania odszkodowania. Nie można więc było ocenić zasadności tych roszczeń, czy powodowie byli w stanie przedstawić dowody na ich wykazanie i czy zaistniały podstawy do zastosowania art. 322 kpc.

Podkreślić bowiem należy, że w świetle tego przepisu dopiero sprecyzowanie wysokości żądania otwiera drogę do etapu oceny możliwości jego udowodnienia. 

Wobec tego Sąd Okręgowy uwzględnił żądanie powodów jedynie w zakresie przyznanej przez pozwanego na etapie przedsądowym wartości 500 złotych (po 250 złotych na każdego z powodów) z tytułu wydatków na zakup napoi w związku z niezapewnieniem opcji żywieniowej HB plus (k. 22 odpowiedź na reklamację).   

Ostatecznie zatem Sąd II instancji należną na rzecz każdego z powodów kwotę określił na 3.365,16 złotych, w tym 3000 złotych z tytułu zadośćuczynienia i 365,16 złotych z tytułu odszkodowania(115,16 złotych za wizę i 250 złotych  za napoje) i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

W konsekwencji Sąd II instancji na nowo rozliczył koszty procesu stosując art. 100 kpc i zasadę ich stosunkowego rozdzielenia.

Każde z powodów wygrało sprawę w 67,30% (3.365,16 x 100% : 5.000) i w takim zakresie ma ponieść koszty pozwany. 

Koszty procesu każdego z powodów wyniosły 1.167 złotych, w tym 250 złotych opłata od pozwu i 917 złotych koszty zastępstwa procesowego ustalone na podstawie § 2 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.) wraz opłatą skarbową. 

Koszty procesu pozwanego wyniosły 908,50 złotych, w tym 900 złotych kosztów zastępstwa procesowego ustalone również na podstawie § 2 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.) wraz ½ opłaty skarbowej

Łącznie koszty procesu dla każdego z powodów wyniosły 2.075,50 złotych, z czego pozwany ma ponieść 67,30%, a więc 1.396,81 złotych. Po odjęciu jego własnych kosztów – 908,50 złotych, na rzecz każdego z powodów ma zapłacić z tytułu zwrotu części kosztów procesu po 488,31 złotych (1396,81 – 908,50).

Na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd Okręgowy rozdzielił też stosunkowo niepokrytą kwotę wydatków 236,43 złotych i nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku od pozwanego 67,30% tej kwoty, a więc 159,11 złotych, a pozostałą kwotę 77,32 złotych rozdzielił po ½ pomiędzy powodów i od każdego z nich nakazał pobrać po 38,66 złotych. 

Wobec powyższego Sąd Okręgowy w części podzielił zarzuty i wnioski apelacji i na mocy art. 386 § 1 kpc orzekł jak w punkcie I wyroku. W pozostałym zakresie Sąd uznał apelację za nieuzasadnioną i oddalił ją na podstawie art. 385 kpc. 

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc.

Apelacja pozwanego została uwzględniona w 32,70 % (1634,84 x 100 : 5000) i w takim zakresie ma ponieść koszty każde z powodów. Koszty procesu wyniosły łącznie 1150 złotych, a tym 450 złotych koszty zastępstwa procesowego każdego powoda, 450 złotych koszty zastępstwa procesowego pozwanego dla każdego z powodów określone na podstawie § 10 ust. 1 pkt. 1 i § 2 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.) oraz 250 złotych opłaty od apelacji. Każde z powodów ma ponieść 32,70% takiej sumy, a więc 376,05 złotych. Skoro koszty każdego z powodów wyniosły po 450 złotych, to pozwany na ich rzecz ma zwrócić po 73,95 złotych (450 – 376,05). Takie też kwoty Sąd zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów w punkcie III wyroku.

sprawy cywilne adwokat Białystok

koszt prowadzenia sprawy o odszkodowanie za zmarnowany urlop

zadośćuczynienie za źle wykonaną usługę turystyczną