Aktualności

Sygn. akt IV Nsm  /19

UZASADNIENIE 

Wnioskodawczyni JA, po ostatecznym sprecyzowaniu stanowiska, wniosła o zmianę orzeczenia Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia   2016 r. wydanego w sprawie I C  /15 w zakresie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem JA poprzez ograniczenie władzy rodzicielskiej SKA do prawa współdecydowania o kształceniu dziecka, zmianie miejsca zamieszkania dziecka poza granice Rzeczpospolitej Polskiej oraz w zakresie wyjazdów zagranicznych dziecka trwających ponad 14 dni (protokół rozprawy z dnia 2019 roku zn. czas   k.  ).

Uczestnik postępowania wniósł o oddalenie wniosku (protokół rozprawy z dnia  2019 roku zn. czas   k. ). 

Sąd ustalił, co następuje:

JSA (ur. ) pochodzi ze związku małżeńskiego JA i SKA. Przedmiotowy związek małżeński został rozwiązany przez rozwód na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 2016 r. wydanego w sprawie I C  /15. Wyrokiem rozwodowym władzę rodzicielską nad małoletnim Sąd powierzył obojgu rodzicom i ustalił miejsce pobytu dziecka przy matce. 

Małoletni JSA ma aktualnie   lat, uczęszcza do przedszkola w B. Chłopiec ma problemy związane z napięciem mięśni oraz cierpi na bóle kolan. Uczęszcza na rehabilitacje wad postawy. Ma wadę wymowy, korzysta z porad logopedy. Oboje rodzice są zaniepokojeni zmiennym zachowaniem chłopca, zgłaszają konieczność konsultacji z psychologiem. Małoletni mieszka z matką, jej konkubentem i dwoma starszymi przyrodnimi siostrami w wynajętym mieszkaniu. Mieszkanie składa się z dwóch pokoi. Małoletnie córki wnioskodawczyni zajmują jeden pokój, w którym znajduje się m.in. łóżko piętrowe, zaś J dzieli pokój z matką i jej konkubentem. Ma oddzielne łóżko, niewielką rozkładaną kanapę (sprawozdanie k., opinia logopedyczna k. , zeznania wnioskodawczyni k. zn. czas).

Wnioskodawczyni JA ma  lat, wykształcenie średnie ogólne, bez zawodu. Pracuje dorywczo jako sprzątaczka. Pozostawała w dwóch związkach małżeńskich. Z pierwszego związku posiada dwie małoletnie córki: JS (ur. ) i KS (ur. ). Ojciec małoletnich córek został pozbawiony władzy rodzicielskiej, utrzymuje z nimi kontakt telefoniczny. Wnioskodawczyni obecnie związana jest nieformalnie z KJ. Prowadzą wspólne gospodarstwo domowe (sprawozdanie k.  ).

Uczestnik postępowania SKA ma   lat, technik mechanik, technik ochrony osób i mienia. Mieszka w B od 10 lat. Pracuje jako pracownik fizyczny w firmie sprzątającej w godzinach 7.00-17.00. Pracuje 7 dni w tygodniu, aby móc przyjechać do syna. Ze względów zdrowotnych nie może korzystać z transportu lotniczego i dlatego do Polski podróżuje busem lub samochodem co trwa około 20 godzin (wyjaśnienia k.   zn. czas.   i dalej). Obecnie przebywa na zwolnieniu lekarskim do   2020 r. Ma podejrzenie zwyrodnienia stawów ręki. Od października 2019 roku przebywa w Polsce. Deklaruje chęć pozostania w B na stałe. Przeprowadził remont mieszkania przy ulicy B w B (zeznania uczestnika k. zn. czas.  , fotografie k.  ).

Sąd zważył, co następuje:

Na mocy regulacji zawartej w art. 107 § 1 k.r.o. jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia

Natomiast zgodnie z art. 107 § 2 k.r.o. w braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

W niniejszej sprawie nie zaistniała możliwość pozostawienia władzy rodzicielskiej obydwojgu rodzicom, albowiem nie doszło do ugodowego rozwiązania sytuacji małoletniego – a tym bardziej pisemnego porozumienia czy ustalenia wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej.  

W konsekwencji, po sprecyzowaniu wniosku, Sąd zobligowany był rozstrzygnąć czy konieczna stała się zmiana wyroku rozwodowego w zakresie władzy rodzicielskiej nad małoletnim – art. 106 k.r.o. Na mocy wyroku rozwodowego bowiem władzę rodzicielską nad małoletnim synem stron Sąd powierzył obojgu rodzicom, ustalając jednocześnie miejsce pobytu przy matce. 

Sąd opiekuńczy orzekający w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej musi mieć na względzie przede wszystkim dobro dziecka, rozumiane w literaturze prawa jako dodatnia ocena sytuacji dziecka z punktu widzenia zaspokojenia jego potrzeb za pomocą świadczeń o charakterze majątkowym i niemajątkowym.

W realiach niniejszej sprawy godzi się zauważyć, że oboje rodzice wysuwali względem siebie zarzuty odnośnie prezentowanych postaw opiekuńczo-wychowawczych. I tak, w ocenie wnioskodawczyni, mimo zapewnień uczestnika postępowania o pełnej dyspozycyjności i gotowości współpracy przy wykonywaniu władzy rodzicielskiej (składanych podczas sprawy rozwodowej) nie wywiązuje się ze złożonych obietnic. Jego przyjazdy do Polski stawały się coraz rzadsze, zachowanie syna po kontakcie wakacyjnym z ojcem zmieniło się (nie chciał grać w piłkę, chodzić na treningi, był negatywnie nastawiony do babci, smutny). Na prośbę wnioskodawczyni ojciec wyraził zgodę na wizytę u psychologa jednak pod warunkiem, że odbędzie się to z jego udziałem. Do wizyty ostatecznie nie doszło (wniosek k.  ). Nie współpracuje także w kwestii zajęć dodatkowych i wyjazdów – brak zgody na udział w zajęciach piłki nożnej, wycieczki (wyjaśnienia k.  , zn. czas  ). Wnioskodawczyni wskazywała także, iż uczestnik postępowania bagatelizuje zalecenia lekarza logopedy, który zalecił ograniczyć media elektroniczne, kupując chłopcu pada do konsoli i grę (zeznania wnioskodawczyni k.  zn. czas.).

Natomiast uczestnik postępowania zarzucał wnioskodawczyni, iż nie informuje go o leczeniu syna. Twierdził, że dopiero podczas jego wizyty w B dowiedział się, że chłopiec od roku jest pod opieką ortopedy. Wiadomości o przebytych chorobach i bieżącym leczeniu uzyskuje w Narodowym Funduszu Zdrowia. Podniósł, iż on również martwił się zachowaniem syna i odbył konsultację psychologiczną (opinia prywatna z 24 października 2018 r. k.). Podkreślał, że stara się uczestniczyć w życiu małoletniego J, podejmuje próby współdecydowania o jego leczeniu czy edukacji i wychowaniu, jednak wnioskodawczyni stara się każde takie zachowanie udaremnić. Aktualnie podjął decyzję, aby na stałe wrócić do Polski.

W niemniejszej sprawie Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków EA (k.   zn. czas.  ), DA (k.   zn. czas.  ), KJ (k.   zn. Czas ) i IK (k.   zn. czas.  ) na okoliczność dotychczasowego wykonywania władzy rodzicielskiej przez uczestnika postępowania, braku możliwości porozumienia się rodziców w kwestiach istotnych spraw dziecka, w tym leczenia, organizacji wolnego czasu i zajęć dodatkowych. 

Świadkowie zawnioskowani przez JA potwierdzili, iż między zainteresowanymi istnieje konflikt, rodzice chłopca kłócą się, relacje miedzy nimi nie są dobre. Świadkowie negatywnie wypowiadali się o sposobie sprawowania władzy rodzicielskiej przez uczestnika postępowania. Wskazywali na brak zainteresowania edukacją małoletniego, brak zgody na leczenie u psychologa czy zajęcia dodatkowe. Podali także, że ojciec chłopca nie respektuje ustalonych kontaktów.

Sąd uznał zeznania świadków za wiarygodne. Co prawda świadkowie EA, DA, KJ należą do kręgu najbliższej rodziny uczestniczki postępowania (matka, ojczym, konkubent), mają jednak wiedzę odnośnie relacji między rodzicami małoletniego, a także możliwości porozumienia się w istotnych kwestiach dziecka, są obecni w życiu matki i dziecka. Ich zeznania pokrywają się także z zeznaniami IK, osoby obcej.

Sąd dopuścił również dowód z zeznań świadków KA (k.  ) i JSA (k.  ) na okoliczność sposobu wykonywania przez uczestnika postępowania władzy rodzicielskiej nad małoletnim JSA, przebiegu osobistych kontaktów ojca z małoletnim, dbania o dobro małoletniego, podejmowania prób uzyskania od matki dziecka informacji o stanie zdrowia małoletniego, oraz sposobu spędzania wolnego czasu.

Świadkowie wskazali, iż uczestnik postępowania sprawdza rozwój i postępy edukacyjne dziecka oraz stan jego zdrowia poprzez kontakt z przychodnią lekarska, Narodowy Fundusz Zdrowia, odwiedza przedszkole i rozmawia z panią przedszkolanką. Podczas kontaktów ojciec z synem chodzą do kina, wspólnie bawią się na placu zabaw, jeżdżą rowerami, hulajnogami. Wskazywali na brak współpracy ze strony wnioskodawczyni przy podejmowaniu decyzji w istotnych sprawach dziecka oraz brak możliwości porozumienia. 

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków w zakresie braku współpracy, silnego konfliktu miedzy stronami. Świadkowie należą do grona bliskiej rodziny uczestnika postępowania, a wiedzę odnośnie relacji z wnioskodawczynią posiadają wyłącznie od niego. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków co do winy w braku współpracy, którą obarczali wnioskodawczynię. 

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz stanowisko orzecznictwa i doktryny Sąd uznał ostatecznie, że w tej sytuacji należało zmienić rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia   2016 roku wydanego w sprawie IC  /15 w ten sposób, że ograniczył władzę rodzicielską SKA nad małoletnim synem JSA  urodzonym   roku do prawa współdecydowania o sposobie kształcenia dziecka, o zmianie miejsca zamieszkania dziecka poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej  oraz w zakresie wyjazdów zagranicznych dziecka na okres dłuższy niż 14 dni.

Podejmując taką decyzję Sąd kierował się całokształtem materiału dowodowego zebranego w sprawie.

W szczególności Sąd wziął pod uwagę aktualną sytuację faktyczną dotyczącą rodziców małoletnich. Ponad wszelką wątpliwość nie ma między nimi porozumienia co do wykonywania władzy rodzicielskiej. 

Zdaniem Sądu, porozumienie nie jest możliwe, a przyczyna tkwi w niewłaściwym rozumieniu przez uczestnika postępowania kwestii wykonywania władzy rodzicielskiej, który dąży przede wszystkim do kontrolowania matki dziecka. Zasięga informacji odnośnie leczenia małoletniego u lekarzy, w Narodowym Funduszu Zdrowia, jednak nie uczestniczy w wizytach lekarskich kiedy ma taką możliwość. Świadczy o tym między innymi zachowanie uczestnika postępowania u lekarza – przyszedł on na wizytę, jednak nie wszedł do gabinetu (k.   zn. czas.   in fine). Przykładem braku współpracy z winy uczestnika postępowania jest chociażby wizyta u psychologa, do której nadal nie doszło, mimo dłuższej jego obecności w Polsce. Uczestnik postępowania deklaruje jedynie swoją zgodę, a w końcowo jej nie wyraża. 

Na marginesie należy wskazać, iż mimo twierdzeń uczestnika postępowania o stałym pobycie w Polsce, w ocenie Sądu mieszka on i pracuje w B. Od 10 lat jest z tym krajem zawodowo związany. Sytuacja, iż obecnie przebywa na zwolnieniu lekarskim i z racji tego może częściej przebywać w Polsce, nie zmieniła jego dotychczasowego miejsca zamieszkania. Jednak  nawet gdyby zamieszkał w Polsce, w B, to niezależnie od miejsca zamieszkania, w przypadku braku porozumienia i prezentowanej postawie uczestnika postępowania, który tylko mówi o dobru dziecka, a faktycznie nie wykonuje właściwie władzy rodzicielskiej, uzasadnione jest ograniczenie jego władzy rodzicielskiej. 

Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 95 § 1 i art. 96 § 1 stanowi, że władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Rodzice wychowują dziecka pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. 

Jeśli więc chodzi o zakres uprawnień pozostawianych SKA, Sąd pozostawił mu prawa współdecydowania o sposobie kształcenia dziecka, zmianie miejsca zamieszkania dziecka poza granicami Polski i w zakresie wyjazdów zagranicznych na okres dłuższy niż 14 dni. Uprawnienia te dotyczą najważniejszych uprawnień rodzicielskich i są adekwatne zdaniem Sądu do potrzeb syna. Sąd nie mógł pozostawić uczestnikowi postępowania prawa do współdecydowania o leczeniu dziecka. Rodzice chłopca pozostają w konflikcie, nie przekazują sobie istotnych informacji na temat leczenia dziecka. Takie rozstrzygnięcie ograniczy niebezpieczeństwo jakie wiąże się brakiem zgody na leczenie. Z uwagi na to, iż małoletni ma ustalone miejsce pobytu przy matce, to ona powinna mieć  prawo do decydowania w sprawach leczenia.

W ocenie Sądu taki stan rzeczy w żaden sposób nie stanowi zagrożenia bądź naruszenia dobra dzieci stron.

Mając na uwadze treść orzeczenia rozstrzygającego o władzy rodzicielskiej ojca nad małoletnim, wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka poprzez zastąpienie orzeczeniem zgody ojca na udział dziecka w zajęciach z psychologiem, stał się bezprzedmiotowy i podlegał oddaleniu (art. 97 § 2 k.r.o.).

Na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd orzekł o wzajemnym zniesieniu między stronami kosztów postępowania. 

radca prawny cennik Białystok 

prowadzenie  sprawy o ograniczenie władzy rodzicielskiej 

adwokat Białystok sprawy rodzinne