Aktualności - orzecznictwo prowadzonych spraw

Sygn. akt XI C /17

WYROK
W  IMIENIU  RZECZYPOSPOLITEJ  POLSKIEJ

                        Dnia 25 września 2018 roku


Sąd Rejonowy w Białymstoku XI Wydział Cywilny w składzie następującym:    
Przewodniczący:    SSR A
Protokolant:    P
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 września 2018 roku w Białymstoku
sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Nadleśnictwa Ż
przeciwko Aowi S
o zapłatę



I.    Zasądza od pozwanego Aa S na rzecz powoda Skarbu Państwa – Nadleśnictwa  kwotę 4.841,28 złotych (cztery tysiące osiemset czterdzieści jeden złotych dwadzieścia osiem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od  dnia 10 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty.
II.    Umarza postępowanie w pozostałym zakresie.
III.    Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.519,73 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
IV.    Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 446,69 złotych tytułem brakujących wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd Rejonowy w Białymstoku i tytułem opłaty sądowej od pozwu od której powód był zwolniony.


UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa – Nadleśnictwo Xia w Xi wniósł do pozew przeciwko pozwanemu Aowi Staroście  o zapłatę kwoty 4.859,28 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 10 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.


W uzasadnieniu wskazał, iż strony były związane umową dzierżawy z dnia 13 września 2012 roku zawartej na czas określony od dnia 13 września 2012 roku do dnia 8 lipca 2013 roku, na podstawie której powód wydzierżawił pozwanemu nieruchomość. Pozwany wydał powodowi grunt dopiero w dniu 14 grudnia 2016 roku. Z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości powód naliczył wynagrodzenie w wysokości czynszu dzierżawnego należnego za okres od dnia 1 marca 2014 roku do dnia 31 lipca 2016 roku (udokumentowane fakturą VAT  nr 160710643) oraz odszkodowanie przewidziane w umowie za okres od dnia wezwania do wydania nieruchomości do dnia jej faktycznego wydania (udokumentowane fakturą VAT nr 161210591). Pozwany opłacił w terminie należność wynikającą z faktury nr 161210591 opiewającej na kwotę 1.217,79 złotych, natomiast odmówił zapłaty kwoty wynikającej z faktury nr 160710643 (k. 2-5).

W dniu 21 marca 2017 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym sygn. akt XI Nc /17, w którym uwzględnił powództwo w całości (k.34).

Pozwany A Zta wniósł sprzeciw od przedmiotowego nakazu zapłaty wskazując, iż kwestionuje roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Przyznał, że zawarł z powodem umowę dzierżawy, niemniej jednak wskazał na okoliczności, które w jego ocenie świadczą o bezzasadności powództwa. Argumentował, że bez swojej winy zajął część gruntu należącą do powoda, przy wykonywaniu prac ziemnych na swojej nieruchomości. Strony przez dłuższy okres czasu, na który została zawarta umowa poddzierżawy spornego gruntu, prowadziły negocjacje w przedmiocie zamiany nieruchomości, które nie doszły jednak do skutku. Końcowo kwestionował powierzchnię dzierżawionej nieruchomości oraz wymagalność kwoty wynikającej z faktury. Zaprzeczył jakoby korzystał z gruntu po okresie zakończenia umowy dzierżawy, co uzasadniałoby naliczenie przez powoda wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości  (k.38-41v.).

W odpowiedzi na sprzeciw Skarb Państwa – Nadleśnictwo Xia w Xi wyjaśnił, że po wygaśnięciu umowy dzierżawy pozwany był w posiadaniu nieruchomości jako posiadacz samoistny w złej wierze, w związku z czym zobowiązany jest do uiszczenia wynagrodzenia w oparciu o art. 225 k.c. Zarzuty pozwanego dotyczące braku wymagalności roszczenia, nie korzystania z gruntu objętego powództwem oraz braku podstaw do naliczenia wynagrodzenia są w ocenie powoda bezzasadne. Ostatecznie powód podał, że do zamiany gruntów, na którą powoływał się pozwany nie doszło na skutek przedstawienia do zamiany nieruchomości niespełniającej wymogów określonych w zezwoleniu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych z dnia 17 czerwca 2014 roku oraz art. 38e ustawy o lasach tj. nieprzydatnego do zagospodarowania leśnego (k. 68-71).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

    Pozwany A Zta jest właścicielem działki o nr geod. 494 położonej we wsi Kamionka. Z kolei powód Skarb Państwa – Nadleśnictwo Xia w Xi jest właścicielem działki sąsiedniej o nr geod. 756 i działki nr 101/2, położonych w obrębie ewid. Bobrowa, gmina Zabłudów. Pod koniec lat 90. pozwany na swojej działce wykopał stawy, w których rozpoczął hodowlę ryb. Z uwagi na nieprecyzyjne oznaczenie granic pomiędzy ww. nieruchomościami, podczas budowy stawów doszło do przekroczenia granic, w ten sposób że część ziemi pozostałej po ich wykopaniu przesunięto na nieruchomość powoda o nr 101/2. Ponadto pozwany postanowił wykonać rów odwadniający w celu osuszenia nieruchomości powoda oraz groblę (k. 87v.).

    W związku z przekroczeniem granic nieruchomości powoda, w dniu 16 listopada 2011 roku podjęto czynności wznowienia, uszkodzonych w trakcie budowy stawów, znaków granicznych (protokół wznowienia znaków granicznych k. 78v.-79v.). W wyniku powyższego okazało się, że na nieruchomości powoda o nr 101/2 naniesiono znaczne ilości ziemi, natomiast na nieruchomości 756 posadowiono groblę otaczającą stawy, przepust oraz rów odwadniający. Protokołem z oględzin z dnia 25 maja 2012 roku, w których wziął udział przedstawiciel Nadleśnictwa i A Zta ustalono, iż na działce Skarbu Państwa  756 przebiega grobla oraz rów odwadniający natomiast na działce 101/1 usypano wzniesienie z gruzu i ziemi (k. 83v.). W celu uniknięcia znacznych kosztów przywrócenia stanu poprzedniego nieruchomości Skarbu Państwa, A Zta zaproponował zamianę spornej części gruntu, na będącą jego własnością działkę o nr geod. 101/3, przyległą od strony zachodniej do działki powoda nr 756 i porośniętą 30-letnim lasem sosnowym. W uzasadnieniu swojej propozycji A Zta podkreślił, że prowadzona przez niego działalność związana z hodowlą ryb nie koliduje ze środowiskiem naturalnym zaś przywracanie stanu poprzedniego nieruchomości jest w jego ocenie niecelowe (k. 57-58). W odpowiedzi Skarb Państwa początkowo wyraził zainteresowanie zaproponowaną mu do zamiany działką, uzależniając jednak swoją ostateczną decyzję oraz wyrażenia zgody przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku (k. 87v.). Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku początkowo pozytywnie odniosła się do proponowanej zamiany nieruchomości. Wskazała jednak, na potrzebę uporządkowania stanu prawnego gruntów, w celu ich poprawnej wyceny oraz zwróciła uwagę na wątpliwej jakości drzewostan porastający przedstawioną do zamiany działkę (k. 89v.).

Na okres prowadzenia negocjacji, co do zamiany działek, strony w celu uregulowania stanu prawnego zajętego przez pozwanego gruntu, zawarły w dniu 13 września 2012 roku umowę dzierżawy, na podstawie której powód wydzierżawił pozwanemu nieruchomość oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka nr  756, położona w obrębie Bobrowa, gmina Zabłudów, Leśnictwo Słomianka, adres leśny 01-30-3-17-113-j-00 o powierzchni 2400 m2.   Umowa została zawarta na okres od dnia 13 września 2012 roku do dnia 8 lipca 2013 roku. Przedmiot umowy został wydany wydzierżawiającemu w dniu 13 września 2012 roku (§ 5).  W § 2 umowy strony ustaliły czynsz dzierżawy w wysokości 1.560 złotych rocznie przy przyjęcia stawki 0,65 złotych za 1 m2 gruntu o łącznej powierzchni 2400 m2 oraz powiększeniu o należny podatek VAT. Czynsz miał być płatny na podstawie wystawionej przez wydzierżawiającego faktury. W przypadku zwłoki z zapłatą wydzierżawiający miał prawo naliczać odsetki ustawowe. Zgodnie z § 14 umowy po zakończeniu terminu dzierżawy, dzierżawca zobowiązał się zwrócić wydzierżawiającemu przedmiot dzierżawy. Jeżeli umowa wygasła lub została rozwiązana, a dzierżawca nie wydał przedmiotu dzierżawy, w terminie określonym przez wydzierżawiającego, wówczas wydzierżawiający miał prawo naliczać odszkodowanie za korzystanie z przedmiotu dzierżawy w wysokości dotychczasowego rocznego czynszu określonego w § 2 ust. 1 umowy, płatnego w terminie wskazanym przez wydzierżawiającego, powiększonego o 200% tej opłaty. Użytkowanie terenu po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy nie uważa się za przedłużenie umowy na czas nieoznaczony mimo płacenia odszkodowania. W razie rozwiązania, wygaśnięcia lub odstąpienia od umowy dzierżawca zobowiązuje się wydać przedmiot dzierżawy w terminie jednego miesiąca od daty doręczenia pisemnego wezwania do wydania nieruchomości (umowa dzierżawy k. 19-22, protokół zdawczo-odbiorczy k. 23, załączniki k. 24-26).

Pomimo upływu terminu na jaki umowa dzierżawy została zawarta tj. do dnia 8 lipca 2013 roku, A Zta wbrew postanowieniom § 14  ust. 1 umowy nie wydał przedmiotu dzierżawy w stanie nie pogorszonym, z wyjątkiem pogorszenia wynikającego z naturalnego zużycia rzeczy, wydzierżawiającemu.

Ostatecznie Skarb Państwa – Nadleśnictwo Xia w Xi pismem z dnia 27 lipca 2016 roku poinformowało Aa Ztę, iż zaoferowana przez niego działka nie może być przedmiotem zamiany ponieważ nie przedstawia wartości do prowadzenia racjonalnej gospodarki leśnej. Drzewostan porastający tę działkę był niepielęgnowany, ponadto część drzew została uszkodzona przez wiatr (k. 76v. k. 17).

Zgodnie z postanowieniami § 14 ust. 2 umowy powód obciążył pozwanego wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres od dnia 1 marca 2014 roku do dnia 31 lipca 2016 roku w wysokości 4.859,28 złotych, udokumentowanym fakturą nr 160710643 z dnia 26 lipca 2016 roku z terminem płatności 14 dni od daty wystawienia faktury oraz wynagrodzeniem za okres od dnia 1 października 2016 roku do dnia 13 grudnia 2016 roku w wysokości 1.217,79 złotych udokumentowanym fakturą nr 161210591 z dnia 13 grudnia 2016 roku (k. 8-9). Pozwany opłacił w całości kwotę wynikająca z faktury nr 161210591, jednak odmówił zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres wcześniejszy, w wysokości 4.859,28 złotych.

Pismem z dnia 23 sierpnia 2016 roku Skarb Państwa Nadleśnictwo Xia wezwał Aa Ztę do uregulowania należności pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, zaś pismem z dnia  5 października 2016 roku wezwał go do wydania nieruchomości w stanie wolnym oraz do wznowienia znaków granicznych (k. 11 i 17).

W dniu 20 października 2016 roku powód ponownie wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 4.859,28 złotych, wymagalnej z dniem 9 sierpnia 2016 roku w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty (k. 13).

Protokołem zdawczo-odbiorczym z dnia 14 grudnia 2016 roku A Zta wydał właścicielowi grunt o powierzchni 0,24 ha w stanie wolnym od naniesień (k. 18).

Wstępnie wskazać należy, iż okoliczności dotyczące zawarcia przez strony w dniu 13 września 2012 roku umowy dzierżawy wyżej opisanej działki oraz okres na jaki umowa została zawarta były w niniejszej sprawie w zasadzie bezsporne. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż z upływem dnia 8 lipca 2013 roku umowa wygasła, zaś po stronie wydzierżawiającego zaktualizowało się prawo żądania wydania nieruchomości, któremu odpowiadał obowiązek dzierżawcy zwrotu przedmiotu umowy. Pozwany nie kwestionował, że nie wydał powodowi nieruchomości aż do dnia 14 grudnia 2016 roku oraz tego, że nie zapłacił naliczonego względem niego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu za okres od dnia 1 marca 2014 roku do dnia 31 lipca 2016 roku w wysokości 4.859,28 złotych.

Według formuły art. 140 k.c. w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy, w tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. W kodeksie cywilnym przewidziano powszechnie ochronę własności w razie naruszenia prawa przez osoby trzecie, mianowicie właścicielowi przysługują przede wszystkim roszczenia windykacyjne i negatoryjne. Obok roszczenia windykacyjnego przewidziane są też roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty rzeczy, które noszą miano roszczeń uzupełniających. Roszczenia określone w art. 224 – 225 i 230 k.c. przysługują wówczas, gdy stron nie łączy stosunek umowny i przysługują wyłącznie właścicielowi wobec posiadacza, który w danym okresie bez podstawy prawnej władał rzeczą.

Zgodnie z art. 224 § 1 k.c., samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. W myśl § 2 cytowanego przepisu, od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiły bez jego winy. Stosownie do art. 225 k.c., obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Z treści powyższych przepisów wynika, iż samoistny posiadacz w złej wierze, jak i samoistny posiadacz w dobrej wierze, który dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie nieruchomości, zobowiązani są do wynagrodzenia właścicielowi za korzystanie z nieruchomości. Brak odrębnej regulacji prawnej dotyczącej obowiązków posiadaczy nieruchomości po utracie tytułu prawnego do ich zajmowania, bądź którzy nigdy nie dysponowali takim tytułem wskazuje, iż wymienione przepisy mogą być podstawą roszczeń właścicieli przeciwko bezprawnym posiadaczom nieruchomości o wynagrodzenie za korzystanie z tych nieruchomości.

Dobra wiara jest faktem o charakterze stanu mentalnego, intelektualnym, polegającym na usprawiedliwionej niewiedzy określonego podmiotu o istnieniu określonych stanów prawnych, w szczególności jest to błędne przeświadczenie o przysługiwaniu określonego prawa lub istnieniu określonego stosunku prawnego. Stan złej wiary stanowi sytuację przeciwną, w której występuje wiedza podmiotu albo nieusprawiedliwiona niewiedza dotycząca wskazanych stanów prawnych. W dobrej wierze jest taki posiadacz samoistny, który ma uzasadnione okolicznościami przekonanie, że służy mu prawo własności, które faktycznie wykonuje. Dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku uprawnienia, ale i brak tej wiadomości spowodowany niedbalstwem (por. J. Ignatowicz (w:) Komentarz, t. I, 1972, s. 602; S. Rudnicki, Komentarz, 2007, s. 372 i n.).

W niniejszej sprawie pozwany przyznał, że umowa wygasła po upływie okresu na jaki była zawarta oraz fakt, że na nieruchomości znajdowały się posadowione przez niego grobla i rów odwadniający, który pozwany usunął dopiero w 2016 roku, bezpośrednio przed protokolarnym przekazaniem spornego terenu. W jego ocenie roszczenia powoda są bezzasadne albowiem pozwany nie korzystał z gruntu należącego do Skarbu Państwa. Ponadto Skarb Państwa po wygaśnięciu umowy nie wzywał go do wydania nieruchomości wbrew postanowieniom umowy, zwodził go deklaracjami o możliwej zamianie nieruchomości oraz bezpodstawnie naliczał odszkodowanie. Zdaniem pozwanego, strona powodowa nie udowodniła faktu, że w okresie wskazanym w pozwie, A Zta korzystał z jego gruntu.

W ocenie Sądu twierdzenia pozwanego nie znajdują odzwierciedlenia w materiale dowodowym sprawy. Treść umowy dzierżawy z dnia 13 września 2012 roku jest bowiem precyzyjna i jasna. Nie ulega wątpliwości że umowa ta wygasła z dniem 8 lipca 2013 roku, zaś po tym okresie pozwanemu nie przysługiwał tytuł prawny do nieruchomości powoda. Zaznaczenia wymaga, że samo zaprzestanie korzystania z gruntów stanowiących przedmiot uprzednio zawartej umowy dzierżawy – na co powoływał się pozwany – bez jakiegokolwiek działania pozwanego wyrażającego wolę oddania nieruchomości właścicielowi - nie pozwala na przyjęcie, że pozwany nieruchomość zwrócił (wydał) po zakończeniu dzierżawy. Ponadto sam A Zta przyznał, że na nieruchomości posadowił należące do niego urządzenia, co świadczy o jego ingerencji w stan gruntu. Bez znaczenia w okolicznościach sprawy pozostaje fakt, iż strony prowadziły negocjacje w sprawie zamiany gruntów, o czym świadczą liczne pisma znajdujące się w aktach sprawy. Z pism tych, wbrew twierdzeniu pozwanego, nie wynika, by powód wyraził zgodę na zamianę nieruchomości a następnie uchylał się od powyższego, zwodząc i oszukując pozwanego. Istotnie faktem jest, że negocjacje stron znacznie przedłużyły się w czasie. Niemniej jednak pozwany zważając na treść umowy dzierżawy, z której postanowieniami bez wątpienia zapoznał się w momencie jej podpisania, powinien był dążyć albo do jej przedłużenia bądź zawarcia nowej umowy dzierżawy spornego terenu albo też niezwłocznie wydać teren powodowi. W ocenie Sądu obowiązek wydania nieruchomości zaktualizował się już w momencie zakończenia terminu umowy dzierżawy tj. z upływem dnia 8 lipca 2013 roku a nie jak twierdził powód w momencie bezskutecznego upływu terminu wyznaczonego przez wydzierżawiającego zgodnie z § 14 ust. 4 umowy.

W tym miejscu wskazać należy, iż doktryna i judykatura przyjmują zgodnie, że powód powinien udowodnić fakty, z których wywodzi dochodzone roszczenie, a pozwany - fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda; fakty tamujące lub niweczące roszczenie powinien udowodnić przeciwnik strony, która wystąpiła z roszczeniem, a więc w zasadzie pozwany (uzasadnienie do wyroku SN z dnia 20 sierpnia 2009 roku, sygn. akt II CSK 166/09). Skoro zatem pozwany nie wydał nieruchomości objętej uprzednio umową dzierżawy pomimo iż miał świadomość obowiązku jej wydania po zakończeniu umowy i możliwości naliczenia opłat za niewywiązanie się z tego obowiązku, a jego zachowanie polegające na zagospodarowaniu nieruchomości według swoich potrzeb i negocjowanie w przedmiocie zamiany spornej nieruchomości na inną należącą do niego nieruchomość, jednoznacznie świadczyło o braku woli zwrotu działki i chęci dalszego nią władania, pomimo braku ku temu odpowiedniego tytułu prawnego, to żądanie pozwu znajdowało uzasadnioną podstawę. Okoliczności te potwierdzili zeznający w sprawie świadkowie M S, M H i I M, którzy pokreślili, że doszło do przekroczenia granic nieruchomości powoda zaś zamiany działek ostatecznie nie udało się dokonać (k. 126 i v.). Z zeznaniami świadków uznanymi przez Sąd za wiarygodne korespondowały w przeważającej części zeznania samego powoda, który przyznał że do przekroczenia granicy doszło nieświadomie podczas prac związanych z budową stawów. Pozwanemu bardzo zależało na zamianie nieruchomości ponieważ byłoby to wygodniejsze dla obu stron. Zdaniem pozwanego skoro umowa wygasła to roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z terenu w ogóle nie powstało zwłaszcza, że teren był wyłączony z użytkowania i pozwany z niego nie korzystał (k. 126 i v. i k. 202v.). Powyższym zeznaniom Sąd dał wiarę w zakresie, w jakim znalazły potwierdzenie w pozostałych dowodach. Z tego względu zarzut dotyczący wyłączenia spornego obszaru z użytkowania (gospodarowania leśnego) okazał się bez wpływu na zasadność roszczenia powoda i stanowił jedynie przyjętą przez pozwanego linię obrony. Jeśli chodzi o powierzchnię użytkowaną określoną na 2.400 m2, to taka powierzchnia została ustalona przez strony w umowie dzierżawy zaś pozwany przyjętej wartości nie kwestionował na etapie zawierania tej umowy oraz przed wniesieniem pozwu. Co istotne przyjętej powierzchni użytkowej gruntu powód nie kwestionował również na dalszym etapie niniejszego postępowania, mianowicie na etapie wyliczenia wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu przez biegłego sądowego.

Zważyć należy, że odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości odpowiada wynagrodzeniu, jakie pozwany musiałby płacić właścicielowi nieruchomości, gdyby ją wydzierżawiał. W podobny sposób Sąd Najwyższy wypowiedział się w wyroku z dnia 23 maja 1975 roku, (II CR 208/75, LEX nr 7707), gdzie stwierdził, iż wynagrodzenie to powinno odpowiadać kwocie, jaką posiadacz w normalnym toku rzeczy musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie. Zatem o wysokości tego rodzaju wynagrodzenia decyduje obiektywne kryterium, jakim jest układ odpowiednich cen rynkowych – stawek za korzystanie z rzeczy danego rodzaju. Stosując takie kryterium przy ustalaniu wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości bez podstawy prawnej należy przyjąć, że wynagrodzenie takie powinno równać się dochodowi, jaki normalnie osiąga się przy wydzierżawieniu takiej nieruchomości, jaka należała do powoda. Co do zasady to na powodzie ciąży ciężar wykazania, że ustalone odszkodowanie odpowiada cenie rynkowej, jaką można osiągnąć za korzystanie z nieruchomości.

Ustalając wysokość należnego powodowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego, Sąd realizując wniosek dowodowy obu stron dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości W. Biegły sądowy w swojej opinii wyjaśnił, iż podobne nieruchomości rzadko stanowią przedmiot dzierżawy, co wynika z ograniczeń w gospodarowaniu gruntami leśnymi. Kolejno biegły ustalił, iż stawki czynszu w Nadleśnictwie Xia w 2017 roku kształtowały się na poziomie od 0,67 złotych/m2 do 9,51 zł/m2 natomiast w Nadleśnictwie Dojlidy na poziomie od 4,53 do 9,55 zł/m2 rocznie. W związku z tym stawki stosowane przez Nadleśnictwo Xia nie były zawyżone. Przy przyjęciu stawki w wysokości 0,67 złotych za m2 gruntu biegły wyliczył wartość realną czynszu na kwotę 1.608 złotych rocznie. Przy uwzględnieniu okresu bezumownego korzystania z nieruchomości wartość czynszu określił na kwotę 3.171 złotych (k. 142-147).  
    
W odpowiedzi na liczne zarzuty pozwanego (k. 156-157, 164-165, 173, 178-179, 184-185), który nie kwestionując powierzchni użytkowej gruntu 2.400 m2, nie zgadzał się w zasadzie jedynie z wysokością przyjętej przez biegłego sądowego stawki za wynajem m2 gruntu, W wyjaśnił, że przyjęte przez Nadleśnictwo Xia stawki czynszu dzierżawy zostały wzięte pod uwagę ponieważ nie odbiegały od innych stawek. Podał, że drzewa nie stanowią przedmiotu dzierżawy dlatego stan zalesienia nie ma wpływu na stawkę czynszu. Podobnie jak wysoki poziom wód czy wyłączenie gruntu z produkcji leśnej. W zakresie twierdzeń pozwanego, że wycena opiera się na stawkach narzuconych przez Nadleśnictwo wskazał, że poszerzył analizę o umowy zawierane przez Nadleśnictwo Dojlidy. W pozostałym zakresie biegły podtrzymał swoją opinię zasadniczą w całości (k. 160 i v., 175 i v., k. 181, k. 188).  W odpowiedzi na zarzuty powoda, biegły przyznał, że doszło do błędu rachunkowego polegającego na wpisaniu niewłaściwej sumy. Po dokonaniu poprawek biegły przeliczył wartość czynszu dzierżawy za wskazany w pozwie okres czasu na kwotę 3.936,39 złotych (k. 160). Tak sporządzonej opinii nie kwestionowała żadna ze stron.

Dokonując oceny dowodu z opinii biegłego sądowego Sąd uwzględnił zasady logiki i poziom wiedzy biegłego z zakresu szacowania nieruchomości. Niewątpliwie pod tym względem sporządzona na potrzeby przedmiotowego postępowania opinia, a w szczególności wyrażone w niej wnioski i oceny są stanowcze, i zgodne z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Przeprowadzona przez Sąd kontrola dowodu z opinii biegłego sądowego polegająca m. in. na sprawdzeniu prawidłowości przedstawionego w nich rozumowania, z uwzględnieniem wymagań logiki i zasad doświadczenia życiowego, nie budzi żadnych wątpliwości. Biegły sądowy sporządzający opinię w niniejszej sprawie dysponuje wysokim, profesjonalnym poziomem wiedzy w dziedzinie stanowiącej jego specjalność. Nadto w ocenie Sądu sporządzoną opinię cechuje fachowość, rzetelność, zupełność, kompletność i logiczność wywodu. Dlatego też należało podzielić wnioski wynikające z opinii biegłego i uznać ją za istotny środek dowodowy w sprawie, zwłaszcza że po udzieleniu odpowiedzi na zarzuty obu stron procesu, opinia nie była już kwestionowana.

W konsekwencji ustalenia przez biegłego sądowego wysokości należnego powodowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości w wysokości 3.936,39 złotych, powód na terminie rozprawy w dniu 11 września 2018 roku cofnął powództwo o kwotę 17,52 złotych, domagając się zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 4.841,28 złotych, na którą składała kwota wyliczona przez biegłego sądowego w wysokości 3.936,39 złotych powiększona o należny zgodnie z postanowieniami umowy podatek VAT.

Ostatecznie Sąd uznał, że wysokość należnego Skarbowi Państwa Nadleśnictwu Xia w Xi od Aa Zty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości o nr geod. 756 położonej w obrębie ewid. Bobrowa, gmina Zabłudów za okres 1 marca 2014 roku do dnia 31 lipca 2016 roku, wynosi zgodnie z opinią biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości 3.936,39 złotych. Zgodnie z postanowieniami umowy odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości powinno odpowiadać czynszowi dzierżawy powiększonemu o podatek VAT (§ 2 ust. 1 umowy). Wobec powyższego po doliczeniu do kwoty ustalonej przez biegłego, podatku VAT w wysokości 905,37 złotych, należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.841,28 złotych.

Zaznaczyć należy, iż postępowanie w sprawie co do kwoty 17,52 złotych podlegało umorzeniu w związku z cofnięciem przez powoda powództwa w tym właśnie zakresie. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku (art. 203 § 1 k.p.c.). Jak stanowi art. 355 § 1 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Skuteczne cofnięcie pozwu uzasadnia zatem umorzenie postępowania. Jednocześnie Sąd nie dopatrzył się w oświadczeniu strony powodowej istnienia przesłanek przewidzianych w art. 203 § 4 k.p.c., w obliczu których cofnięcie pozwu jest niedopuszczalne. Zważywszy na cofnięcie pozwu w zakresie kwoty 17.52 złotych – taki sam zakres powinno mieć umorzenie postępowania w sprawie. Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak pkt II sentencji wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. zasądzając je zgodnie z żądaniem pozwu jako odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 10 sierpnia 2016 roku. Termin wymagalności roszczenia wynikał wprost z przedłożonej do akt faktury nr 160710643 w której termin płatności kwoty 4.859,28 złotych upływał w ciągu 14 dni od dnia jej wystawienia tj. z dniem 9 sierpnia 2016 roku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zdanie drugie  k.p.c., zgodnie którym sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko, co do nieznacznej części swego żądania. Powód cofnął pozew w zakresie kwoty 17,52 złotych, co oznacza  że powództwo zostało uwzględnione w 99%.
Na koszty procesu poniesione przez powoda składają się koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika powoda w wysokości 900 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. z 2015, poz.1804 ze zm.) do czego należało doliczyć część zaliczki na poczet dowodu z opinii biegłego sądowego w wysokości 619,73 złotych.

Na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 z późn. zm.) nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę  446,69 złotych tytułem brakujących wydatków, na które składała się opłata od pozwu w wysokości 243 zł, której powód nie miał obowiązku uiszczać oraz wynagrodzenie mediatora w wysokości 203,69 złotych.

odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu

prowadzenie spraw o zapłatę Adwokat Białystok

cennik spraw cywilnych Kancelaria Adwokacka Białystok