Najczęściej zadawane pytania

W niniejszej rubryce, adwokaci w oparciu o statystykę klientów  - będą odpowiadali na najbardziej powszechne zagadnienia, bądź udzielali informacji z oparciu o pytania zadawane - online.

Kancelaria Adwokacka - zachęca do komunikacji za pośrednictwem poczty elektronicznej, bądź formularza - celem uzyskania bezpłatnych informacji o postępowaniu i pomocy prawnej.

Informacje zawarte na naszej stronie nie stanową gotowego rozwiązania dla osób które mogą mieć podobne problemy - zagadnienia prawne. Każda sprawa powinna być przedmiotem oddzielnej analizy z uwzględnieniem wszystkich jej okoliczności. Informacje które publikujemy - mogą mieć charakter wskazówek, zawsze zachęcamy do konsultacji z  adwokatem, aby mieć pewność, że uzyska się poradę prawną w oparciu o całokształt okoliczności.

Po lipcowej nowelizacji przepisów kodeksu karnego - pojawiła się nowa instytucja, umożliwiająca umorzenie postępowania  wobec sprawcy. Kwestię tą reguluje art. 59a k.k. :

Art 59a. § 1. Jeżeli przed rozpoczęciem przewodu sądowego w pierwszej instancji sprawca, który nie był uprzednio skazany za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy, naprawił szkodę lub zadośćuczynił wyrządzonej krzywdzie, umarza się, na wniosek pokrzywdzonego, postępowanie karne o występek zagrożony karą nieprzekraczającą 3 lat pozbawienia wolności, a także o występek przeciwko mieniu zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jak
również o występek określony w art. 157 § 1.

§ 2. Jeżeli czyn został popełniony na szkodę więcej niż jednego pokrzywdzonego warunkiem zastosowania § 1 jest naprawienie przez sprawcę szkody oraz zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę w stosunku do wszystkich pokrzywdzonych.

§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli zachodzi szczególna okoliczność uzasadniająca, że umorzenie postępowania byłoby sprzeczne z potrzebą realizacji celów kary.


Czym jest instytucja umorzenia konsensualnego ?

Skorzystanie z tej instytucji powoduje zakończenie postępowania karnego – wobec osoby oskarżonego. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania na posiedzeniu.



Czym się cechuje umorzenie konsensualne ?


Korzystanie z tej instytucji, pozwala stronom postępowania uniknąć nieczęsto długiego i kosztownego postępowania. Koszty postępowania zależą od tego, czy np. w sprawie jest dopuszczany dowód z opinii biegłego np. celem oszacowania wartości skradzionych czy zniszczonych rzeczy, bądź oszacowania doznanego uszczerbku na zdrowiu pokrzywdzonego.

W przypadku chęci skorzystania z tego umorzenia warunkiem koniecznym jest całkowite naprawienie szkody – pokrzywdzonego. To dodatkowy wyklucza prowadzenie sprawy cywilnej o dalej idące odszkodowanie czy zadośćuczynienie.

Oskarżony wobec którego Sąd umorzył postępowanie, nie jest osobą karaną i jego dane nie figurują w Krajowym rejestrze Karnym.

Istotne jest, że wniosek o umorzenie składa pokrzywdzony ( bądź wszyscy pokrzywdzeni) – tylko ta strona jest dysponentem możliwości zakończenia postępowania w ten sposób.



Praktyczne aspekty  umorzenia konsensualnego.


Powstanie tej instytucji niesie za sobą pewne ryzyko, że osoba pokrzywdzona będzie starała się otrzymać niewspółmiernie wysokie odszkodowanie lub zadośćuczynienie od sprawcy. W przypadku gdy zdarzenie miało charakter incydentalny  - zaś sprawcy zależy na niekaralności – pokrzywdzony może żądać nazbyt wysokich kwot, aby doprowadzić do umorzenia. Pewnym hamulcem takich możliwości jest doprowadzenie do pojednania na etapie postępowania mediacyjnego. Osoba mediatora może być gwarantem, że ustalona kwota do zapłaty będzie adekwatna do wysokości faktycznej szkody i nie będzie prowadziła do nadmiernego wzbogacenia pokrzywdzonego.


Sąd nie umorzy postępowania o ile nie dojdzie do spełnienia kumulatywnie wszystkich przesłanek wskazanych w art. 59a k.k.

- pojednanie się oskarżonego z pokrzywdzonym, lub pokrzywdzonymi
- naprawienie szkody w całości
- osoba oskarżonego, nie może być wcześniej karana za przestępstwo umyślne z użyciem przemocy
- złożony wniosek przez pokrzywdzonego lub pokrzywdzonych


Pojednanie zachodzi wówczas, gdy sprawca przeprosi pokrzywdzonego – osobiście bądź na listownie, a pokrzywdzony przeprosiny przyjmie i np. wybaczy sprawcy.

Naprawienie szkody oznacza zapłacenie konkretnej kwoty która:

- pokryje ujemne przeżycia związane z przestępstwem, co będzie formą zadośćuczynienia.
- pokryje szkodę związana np. z rozstrojem zdrowia w postaci wydatków na leczenie, utraconych dochodów i innych kosztów.  
- pokryje stratę pokrzywdzone wobec uszkodzenia jego mienia czy też kradzieży tego mienia.
- zrekompensuje utracony dochód (pożytki) jaki pokrzywdzony uzyskałby gdyby nie doszło do kradzieży , czy zniszczenia.

 
Których czynów może dotyczyć umorzenie konsensualne?

-     czynów gdzie jest konkretny pokrzywdzony
-   występki zagrożone karą do lat 3
-     występki przeciwko mieniu zagrożone karą do lat 5
-  występek określony w art. 157 § 1 k.k.


Przestępstwa określone kodeksem karnym, w których można zastosować umorzenie konsensualne

- spowodowanie średniego uszczerbku na zdrowiu (art. 157 § 1 k.k.),
-   kradzież  (art. 278 k.k.),
- kradzież z włamaniem zakwalifikowanej jako wypadek mniejszej wagi (art. 279 k.k. w zw. z art. 283 k.k.),
-   rozbój zakwalifikowany jako wypadek mniejszej wagi (art. 280 k.k. w zw. z art. 283 k.k.),
-   stalking (art. 190a k.k.).
-   przywłaszczenie mienia  (art. 284 k.k.),
-   zniszczenie mienia (art. 288 k.k.),
-   paserstwo  (art. 291 k.k.),



Należy pamiętać, że Sąd otrzymując wniosek pokrzywdzonego – jest zobligowany do jego uwzględnienia, przepis nie pozostawia możliwości nieuwzględnienia wniosku, o ile wszelkie przesłanki zostały spełnione. 
 

W sytuacji,  gdy pozwany nie wda się w spór - nie złoży odpowiedzi na pozew, prawidłowo mu doręczony, Sąd wydane wyrok zaoczny - przyjmując twierdzenia pozwu. W takiej sytuacji istnieje możliwość na złożenia sprzeciwu od takiego wyroku - i o ile zostanie on złożony w terminie 7 dni od daty otrzymania wyroku -  przewodniczący wyznacza termin rozprawy i zarządza doręczenie sprzeciwu powodowi.

Warunkowe zwolnienie jest instytucją wyjątkową, znajdującą zastosowanie jedynie w przypadku, gdy łączna analiza przesłanek zawartych w art. 77 § 1 kk takich jak: postawa skazanego, jego właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności, że nie popełni ponownie przestępstwa.
 
Niemniej jednak spełnienie przesłanek wynikających z art. 77 § 1 k.k. nie może przesądzać automatycznie o udzieleniu warunkowego zwolnienia, gdy sprzeciwiają się temu dyrektywy wymiaru kary wymienione w art. 53 k.k., które poprzez art. 56 k.k. znajdują również zastosowanie do warunkowego zwolnienia. Udzielenie warunkowego zwolnienia, nawet przy spełnieniu przesłanki z art. 77 § 1 k.k., ma zawsze charakter fakultatywny bowiem wolą ustawodawcy, stosowanie tej instytucji nie jest obowiązkowe, a dodatkowo jest  wyjątkiem od zasady wykonania kary w całości. (post. S. A. w Szczecinie z dn. 20 października 2010 r. w sprawie o sygn. akt II AKzw 819/10, Lex 939638, post. SA w Lublinie z dn. 26 października 2005 r. w sprawie II AKzw 622/05, LEX 166020; wyrok S.A. w Katowicach z dn. 3 lutego 2000 w sprawie o sygn. akt Aka 132/99 niepubl.,).

Zasada jest, że nawet bardzo dobra postawa w zakładzie karnym jest warunkiem koniecznym, ale nie wystarczającym do zastosowania instytucji warunkowego zwolnienia. Okoliczność ta, biorąc pod uwagę, że skazany jest odizolowany i poddany rygorom wykonywania kary, nie świadczy automatycznie o istnieniu pozytywnej prognozy kryminologicznej.

Istotne są również cechy skazanego ujawnione w trakcie popełnionych przestępstw oraz okoliczności związane z popełnieniem czynów zabronionych, przez co niezbędne jest rozważenie materialnej treści przestępstwa. Stosowanie warunkowego zwolnienia w takich przypadkach, bez należytego uwzględnienia okoliczności popełnionego przestępstwa, może prowadzić do rozmijania się sposobu wykonywania kary ze społecznym poczuciem sprawiedliwości i wytworzenia przekonania o bezkarności w przypadku dokonania w przyszłości podobnego czynu. 
 

Na podstawie poniżej publikowanego orzeczenia zachęcamy  do zapoznania się z informacjami  o przesłankach do ubezwłasnowolnienia całkowitego.




Sygn. akt I Ns /15

POSTANOWIENIE

                            Dnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku I Wydział Cywilny  w składzie:

Przewodniczący:     SSO E
    Sędziowie:               SO B
             

Protokolant:         K

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2015 roku w Białymstoku na rozprawie
sprawy z wniosku Wiesławy Xxx
z udziałem Jana Xxxa oraz Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Elżbiety Ż
o ubezwłasnowolnienie całkowite Jana Xxxa

p o s t a n a w i a:

I.    Ubezwłasnowolnić całkowicie z powodu choroby psychicznej Jana Xxxa, syna Władysława oraz Heleny, urodzonego 1 maja 1958 roku w Zanklewie, dla którego akt małżeństwa z Wiesławą Xxx został sporządzony w Urzędzie Stanu Cywilnego w Jedwabnem za numerem /1981.
II.    Przyznać adwokatowi J, jako kuratorowi uczestnika postępowania wynagrodzenie z tytułu zastępowania w kwocie 360,00 (trzysta sześćdziesiąt) złotych podwyższoną o stawkę podatku od towarów i usług (VAT) i nakazać wypłacić tę kwotę ze Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Białymstoku.
III.    Orzec, iż zainteresowani ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

UZASADNIENIE

    Wnioskodawczyni Wiesława Xxx wnosiła o ubezwłasnowolnienie całkowite jej męża Jana Xxxa z powodu złego stanu zdrowia związanego z wieloletnim nadużywaniem alkoholu oraz trwałego urazu głowy, którego doznał wskutek pobicia go przez osoby niespokrewnione (k.2).

    Uczestnik postępowania Jan Xxx, reprezentowany w postępowaniu przez ustanowionego mu kuratora w osobie adwokata, nie wyrażał zgody na ubezwłasnowolnienie i wnosił o oddalenie wniosku. Podkreślił, że jest on w stanie samodzielnie podejmować decyzje dotyczące sytuacji prawnej, a stan zdrowie podczas pobytu w szpitalu uległ poprawie (k.39-40; e-protokół z dnia 14.07.2015r., 00:00:48-00:05:51).

             Prokurator Prokuratury Okręgowej w Białymstoku przychylił się do stanowiska wnioskodawczyni i wnosił o ubezwłasnowolnienie całkowite uczestnika postępowania (k.91; e-protokół z dnia 22 września 2015r., 00:01:30).
   
Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Jan Xxx ma 57 lat, jest mężem wnioskodawczyni Wiesławy Xxx. W przeszłości, stanął pod zarzutem popełnienia czynów z art. 207 § 1 kk w zb. z art. 157 § 2 kk w zb. z art. 217 § 1 kk i z art. 207 § 1 kk. Zdaniem biegłych, tempore criminis miał zniesioną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Od dnia 12 września 2013r. przebywa w Szpitalu Psychiatrycznym ZOZ w Choroszczy na Oddziale Psychiatrii Sądowej, początkowo o wzmocnionym stopniu zabezpieczenia, obecnie stopnia podstawowego, gdzie poddawano go obserwacji sądowo-psychiatrycznej i rozpoznano u niego zespół psychoorganiczny otępienny oraz zespół uzależnienia od alkoholu. Psychiatrycznie leczony od 2012r., kiedy to doznał urazu mózgu z obrzękiem, krwiakami śródmózgowymi, zaburzeniami świadomości, niedowładem połowicznym. Początkowo hospitalizowany na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii, później na Oddziale Rehabilitacji. Zarówno wieloletnia intoksykacja alkoholowa, jak i w/w obrażenia ciała, spowodowały wystąpienie u niego trwałych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, kliniczne wyrażających się jako zmiany otępienne w stopniu umiarkowanym i zmiany charakterologiczne.

Z przeprowadzonej na potrzeby niniejszego postępowania, w oparciu o dokumentację medyczną i badanie bezpośrednie, opinii sądowej psychiatryczno – psychologicznej wynika, że od daty przyjęcia uczestnika postępowania do szpitala jego stan psychiczny nie uległ istotnej poprawie. W dalszym ciągu utrzymują się zaburzenia orientacji, okresowo bywa napięty, jest całkowicie bezkrytyczny wobec swojej choroby, nie rozumie swojej sytuacji prawnej. Otępienie w stopniu umiarkowanym jest stanem trwałym, nie poddającym się leczeniu, niepomyślnie rokującym na przyszłość. Biegli podkreślili bezpośredni związek przyczynowy między głębokością otępienia, a niemożnością kierowania przez Jana Xxxa swoim postępowaniem. Ze względu na jego głębokość nie jest on w stanie zadbać o swoje potrzeby, bezpieczeństwo, leczenie, zabezpieczenie materialne, a także realnie ocenić aktualnej sytuacji życiowej. Potrzebna jest mu pomoc do prowadzenia codziennych spraw. Końcowo stwierdzono, że nie jest zdolny do czynności prawnych i kwalifikuje się do ubezwłasnowolnienia całkowitego (k.3, 44-48).

Uzupełniająco, na wniosek kuratora uczestnika postępowania, biegła psycholog podtrzymała dotychczasowe ustalenia i wnioski z opinii wskazując, że o ile bezsprzecznie opiniowany otrzymuje leki farmakologiczne, jej zdaniem nie mogły one mieć wpływu na wyniki badania. Możliwym było nawiązanie kontaktu z badanym, a jego stan i brak zorientowania w zasadniczej części stawianych mu pytań wynika z jego otępienia (e-protokół z dnia 22.09.2015r., 00:01:57-00:05:29).

    Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o częściowe zeznania stron postępowania, opinię sądową psychiatryczno-psychologiczną wraz z ustną opinią uzupełniającą oraz dokumenty złożone przez wnioskodawczynię, albowiem nie były one kwestionowane przez uczestnika postępowania.

    Mając na względzie opinię biegłych, Sąd zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w Białymstoku o wskazanie adwokata, który pełniłby funkcję kuratora wyznaczonego w trybie art. 556 § 2 kpc, a którego wyznaczono w osobie adw. Jerzego Deka (k.49, 53).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Kodeks cywilny rozróżnia dwa rodzaje ubezwłasnowolnienia: całkowite i częściowe, łącząc z tym róże skutki w sferze praw i obowiązków danej osoby. Kwestie te regulują przede wszystkim art. 13 i 16 kc, które ustalają przesłanki ubezwłasnowolnienia. Przesłanki są częściowo wspólne dla obu ich rodzajów.

Pierwszą i zasadniczą przesłanką ubezwłasnowolnienia jest osiągniecie przez osobę, której wniosek dotyczy określonego wieku, co wiąże się bezpośrednio z regulacją zdolności do czynności prawnych. Ubezwłasnowolnienie całkowite można orzec wobec osoby, która ukończyła lat trzynaście, natomiast częściowe jedynie wobec osoby pełnoletniej.

 Druga z przesłanek ubezwłasnowolnienia jest wspólna dla obu jego rodzajów. Ubezwłasnowolnienie może bowiem być orzeczone jeżeli osoba objęta wnioskiem jest dotknięta chorobą psychiczną, niedorozwojem umysłowym albo innego rodzaju zaburzeniami psychicznymi, w szczególności pijaństwem lub narkomanią. Inne ułomności osoby, niezależnie od tego, co jest ich przyczyną, nie dają podstaw do ubezwłasnowolnienia, a mogą jedynie prowadzić do ustanowienia takiej osobie kuratora dla osoby ułomnej (curator debilis) na podstawie art. 183 kro.

Trzecia i ostatnia przesłanka ubezwłasnowolnienia jest różna dla obu jego rodzajów. Ubezwłasnowolnienie całkowite może nastąpić, przy spełnieniu dwóch pierwszych przesłanek, jeżeli wskutek zaburzeń psychicznych dana osoba nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem. Różni to ubezwłasnowolnienie całkowite od częściowego. Ubezwłasnowolnienie częściowe orzeka się bowiem wówczas, gdy stan danej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest jej pomoc w prowadzeniu spraw.

Należy nadto wskazać, że przepisy nie przewidują obowiązku orzekania przez sądy ubezwłasnowolnienia nawet w razie ustalenia istnienia przesłanek ubezwłasnowolnienia. Świadczy o tym użycie w obu przepisach zwrotu osoba „może być ubezwłasnowolniona”. Przy ocenie wniosku o ubezwłasnowolnienie decyduje więc celowość jego orzeczenia ze szczególnym uwzględnieniem ostatniej przesłanki ubezwłasnowolnienia.    
   
Ubezwłasnowolnienie jest bowiem instytucją powołaną w wyłącznym interesie osoby chorej, która z przyczyn określonych w art. 13 § 1 k.c. nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem albo z przyczyn określonych w art. 16 § 1 k.c. potrzebuje pomocy do prowadzenia spraw życia codziennego. Instytucja ubezwłasnowolnienia nie służy dobru wnoszącego o ubezwłasnowolnienie i rodziny tegoż wnoszącego (por. postanowienie SN z 29.12.1983r., I CR 377/83, LEX 8582).

Odnosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy, iż spełnione zostały wszystkie przesłanki uzasadniające ubezwłasnowolnienie całkowite uczestnika postępowania.

Choroba psychiczna w postaci otępienia w stopniu umiarkowanym, organiczne zaburzenia osobowości i zachowania oraz zespół uzależnienia od alkoholu zostały stwierdzone opinią biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii. Rozpoznane schorzenia mają charakter trwały, nie poddający się leczeniu, o niepomyślnym rokowaniu na przyszłość. Jan Xxx jest niezdolny do samodzielnego zaspokojenia swoich potrzeb, zadbania o bezpieczeństwo, leczenie, zabezpieczenie materialne i prawne, albowiem choroba uniemożliwia mu dokonanie realnej oceny aktualnej sytuacji życiowej i pokierowanie własnymi działaniami. Obrazowały to ujęte w opinii wnioski oraz analiza wysłuchania badanego na Oddziale Psychiatrii Sądowej o podstawowym stopniu zabezpieczenia SPP ZOZ w Choroszczy, w trakcie którego wykazywał zaburzenia pamięci i orientacji auto- i allopsychicznej, był w utrudnionym kontakcie słownym i upośledzonym emocjonalnym z opiniującymi.

Sąd nie miał zastrzeżeń do sporządzonej opinii. Poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska, wykazywał bowiem zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Dokonując oceny opinii pod względem fachowości, rzetelności i logiczności, Sąd doszedł do wniosku, iż została ona sporządzona w oparciu o głęboką wiedzę i wieloletnie praktyczne doświadczenie zawodowe. Opinia ta ma charakter kompleksowy, uwzględnia zarówno aspekt psychiatryczny, jak i psychologiczny stanu zdrowia uczestnika postępowania. Została wydana w oparciu o analizę zaświadczenia o stanie zdrowia Jana Xxxa z SPP ZOZ w Choroszczy oraz po bezpośrednim kontakcie biegłych z uczestnikiem postępowania, uwzględnione zostały również informacje dotyczące dotychczasowego jego życia uzyskane bezpośrednio od stron niniejszego postępowania, tj. wysłuchania na rozprawie wnioskodawczyni oraz uczestnika w miejscu jego pobytu.

Okoliczności wskazywane przez biegłe w opinii, co do funkcjonowania uczestnika  mógł zaobserwować również Sąd podczas jego wysłuchania. Wówczas uczestnik nie był zorientowany co do daty, miejscowości, w której się znajduje, ani celu postępowania, zaś ciężar odpowiedzialności za pobyt w szpitalu i zaburzenia psychiczne przerzucał na współmałżonkę, doszukując się chęci zagospodarowania przez nią przysługujących mu środków pieniężnych z dopłat do gospodarstwa rolnego i renty.
Powyższe okoliczności przesądzają o niesamodzielności uczestnika i niemożliwości pokierowania przez niego własnym postępowaniem. Jan Xxx nie jest w stanie dbać o istotne kwestie związane zaspokajaniem bieżących potrzeb, zabezpieczeniem finansowym czy sytuacją prawną. Mając na uwadze powyższe na mocy art. 13  § 1 kc orzeczono jak w sentencji postanowienia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 kpc uznając, iż zainteresowani we własnym zakresie ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Ponadto, wyznaczonemu z urzędu kuratorowi uczestnika postępowania w osobie adwokata, Sąd przyznał wynagrodzenia w kwocie odpowiadającej stawce minimalnej przewidzianej dla sprawy o ubezwłasnowolnienie, zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.). Jednocześnie stosownie do § 2 ust. 3 w/w rozporządzenia Sąd podwyższył przyznaną kwotę o 23 % VAT z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.









prowadzenie sprawy o ubezwłasnowolnienie całkowite - pomoc adwokata

sprawy cywilne adwokat Białystok - cennik usług prawnych

porada prawna w sprawie cywilnej - koszt adwokata

prawnik Białystok - koszt reprezentacji przed Sądem